[511]
Bullinger an
[Oswald Myconius]
[Zürich],
14. Januar 1535
Autograph: Zürich StA, E II 342, 42r.-v. (Siegelspur)
UngedrucktDie Frage nach der Zusammenkunft in Konstanz ist mit [Nr. 506]bereits beantwortet; die Zürcher
konnten nicht daran teilnehmen. Dankt für die Anstrengungen zur Beschwichtigung der
Berner, deren Befürchtungen ihm unverständlich sind. Daß er Bucer und [Johannes] Zwick
nicht, wie versprochen, ein Bekenntnis der Berner schicken konnte, ist kaum Berchtold [Haller],
eher dem Starrsinn gewisser anderer Leute zuzuschreiben. Hat das Problem des theologischen
Doktorgrades mit Leo [Jud], Pellikan und Theodor [Bibliander]besprochen. Die Schrift
bezeugt, daß die Alten zwar verschiedene Grade kannten, aber jeden Pomp ablehnten. In der
Kirche soll die Auswahl und Einsetzung von Lehrern auf apostolische Weise erfolgen; wie dies
in Zürich geschieht, geht aus der Beilage, [der Zürcher Prediger- und Synodalordnung], hervor.
Bullinger verweist auf eine Schrift von [Juan]Luis Vives und bittet um Rücksendung der
Beilage. Grüße.
Gratiam et vitae innocentiam a domino.
Speraram iam pridem consequutum nuncium; iccirco alteram quam vides
scripseram epistolam 2 , in qua quid in Constantiensi conventu actum sit, monui
3 . Saepius vocati sumus 4 , id quod prius literis ad te datis significavi 5 ; nos
certas ob caussas venire non potuimus 6 .
Agimus autem tibi gratias eximias, quod tantopere laboraris in negotio
Bernen[si]7 . Nos apologias nostras ablegavimus 12. ianuarii 8 . Speramus illos
fore placandos. Quid illi de loquendi formula scribant aut quaerantur 9 , non
intelligo. Nos aliud nihil scripsimus, quam quod confessione 10 expressum vides.
Nec aliam in hac re loquendi formulam sequimur, quam quae scripturis et
orthodoxis patribus usitata fuit. Apologiae nostrae copiosiores sunt, quam
quas licuerit rescribere. Sed et ego pollicitus sum brevi missuros nos vel Bucero
vel Zviccio 11 Bernatium confessionem. Schowend, wie hübschlich schick
ichs, wie wol bston ich! Berchtoldum 12 vix in culpa esse credo, quominus procedat
negotium. Alios quosdam 13 nescio quid vel moliri vel suspicari existimo,
qui si tam essent humiles et pii, quam sunt feroces et arroganter curiosi,
melius haberent res nostrae. Id quod uni tibi scriptum volo. At ferenda
quorundam morositas et curandum, ne qua amarulentiae radix in nobis suppullulet
14 . Haec ad primas duas quaestiones de conventu Constantiensi et
Bernatibus factas responsum habe.
De tertio quid dicam? Contuli cum Leone 15 , Pellicano et Theodoro 16 , quae
iussisti conferre de creandis theologiae doctoribus 17 . Vehementer autem
zu überzeugen; s.
HBBW IV, S. 447, 8f. 449, 36 und oben
Nr.
507, 1.
omnes gaudemus, quod restituuntur studia 18 , interim vero probare non possumus
pomposam vanitatem, quae christianam dedecet gravitatem. Antiochie
erant prophetae et doctores
19 , sed apud quos plurimum erat pietatis et eruditionis,
pompae minimum. Et quis illos crearat? Aliud nobis spectandum in ecclesia
Christi, quam quod ||42v. vanitas gentilis et papistica suadet. Christi et
apostolorum discipuli sumus. Horum nobis imitanda exempla. Habemus in
ecclesia, quod scilicet rem theologicam attinet, vocationem, electionem et
manuum impositionem, quae omnino cum precibus et citra omnem fastum et
pompam praesente ecclesia spectante et orante fieri debent. Doctores nobis
sunt, qui ecclesiis praeficiuntur, ut doceant vel concionibus sacris vel lectionibus
scripturae sanctis. Habuerunt ergo veteres gradus aliquot, sed absque
sumptu, plausu theatrico et pompa. Erant prophetae, lectores, doctores, episcopi
non ad disputandum rixandumve instituti, sed docendum pieque vivendum.
Placet id, quod nemini permittitur docere in ecclesia Christi, nisi quem
ecclesiastici testimonio comprobarint. At modum volumus apostolicum, non
Parisianum. Tiguri nullam universitatem habemus, ecclesiam habemus. At
quomodo in ea doctores creemus, vides in hoc quem hisce apposuimus codicillo
20 . Placeret, si ei, qui bonam in sacris bibliis navasset operam et auditus a
doctorum collegio
21 sane de doctrina pietatis iudicasset, testimonium daretur.
Hic autem perpetuo displicet luxus, pompa. Habet ecclesia inaugurandi morem
suum. Illo utatur, ubi ad functionem fuerit vocatus. Quod ad artes, medicinam,
iurisprudentiam attinet, nihil reclamamus consuetudini inolitae, at in
omnibus tamen modum esse volumus. Non displicent hic ea nobis, quae olim
scripsit De corrupta disciplina Lodovicus Vives
22 ille lib. 1 23 Curabis, mi pater
ac frater in domino plurimum venerande, ut concordes ea, quae Christi
sunt, concorditer sapiatis. Libellum impressum remittes.
Vive et vale una cum Carolostadio caeterisque fratribus. Salvos vos volunt
Leo, Pellicanus, Theodorus etc.
14. ianuarii 1535.
H. Bullingerus tuus.
[Ohne Adresse.]