[1824]

Autograph: Zürich StA, E II 369, 2r.-v. (Siegelspur) Ungedruckt

Bullinger rühmt ihn unverdient, doch ist ihm dies ein Ansporn; mit seinem tröstlichen Schreiben und der Besorgung von Büchern erweist er sich als treuer Hirte der Herde [Christi]. Altieri will sich, wie von Bullinger vorgeschlagen, mit Bücherwünschen künftig an [Konrad?] Gessner wenden. Dankt für die Ermahnung des Buchhändlers [Maturinus Virginius?], die - wenigstens vorläufig - Wirkung zeigt; seine Lieferung von Bibeln sowie von Kommentaren

Briefe_Vol_13-333	arpa

---

Bullingers war zwar mangelhaft, doch Altieri hat ihm aus Mitleid trotzdem Unterstützung angeboten. Dankt für ein Buchgeschenk Bullingers [,,De origine erroris"?]und ist bereit, ihm auf Wunsch Bücher aus Venedig zu besorgen; schickt ihm wärmende Gewürze und bietet seine Dienste an. Grüße, besonders auch von den gefangenen Brüdern [Baldo Lupetino und Pietro Speziale?]; ein Schreiben Bullingers würde ihnen viel bedeuten.

Gratia et pax a deo patre per Iesum Christum, dominum nostrum.

Etsi longe antehac noveram singularem ingenii tui modestiam ac probitatem, tamen literae tuae 1 elegantissimae, quas proxime accepi, ita mihi te ipsum patefecerunt, ut nihil addubitem, quin ille vir sies, qui praedicaris ab omnibus maximeque revereris. Nam cum ea mihi tribueris, quae minime adsunt, tametsi valde cupiam id ita esse, ut dicis, tibi fortasse qui maiora concesserit, nihil errabit, fecisti tu quidem nimia charitate adductus, vel quod non vides ea, quae in me iure repraehendi possunt, et haec plurima sunt, vel quod scintillae quaedam spiritus, quas ex literis meis ² dudum concepisti de me ipso, tibi nimis amplae videntur, ut quasi lumen aliquod esse arbitreris, cum nihil fere sint. Est enim Christus noster a tam parvulus tamque infans, ut agnoscere potueris eius vocem b vagienti aut balbutienti similem. Verum tu, qui ut sincerus Christi minister avidus es, ut is adolescat ac robustior fiat in nobis, ³ callide usus es ea assentatiuncula, qua nos inflammares et veluti stimulo quodam impelleres ad studium summe pietatis magis appetendum; nam et virtus, ut aiunt, laudata crescit, ⁴ praesertim ubi fit a laudato viro. ⁵ Ad illa vero, quae tibi prae caeteris omnibus divinitus concessa facile suppetunt, quasi totus connives, vel quod tibi conscius non sis, ut aliis eam provinciam commiseris, vel, quod venus est, usqueadeo deiecisti te, ne tantillum contra donorum magnitudinem atque prestantiam extolli videaris non ignarus, quam periculosum sit versari in rebus fidei iis, qui sobrietatis spiritum nondum c receperunt. ⁶ Sed quicquid id est, non erit absurdum, si oculus interdum pedibus dixerit: "Quam speciosi sunt pedes mei", ac pedes rursus oculo responderint: "Quam lucidus et clarus est oculus meus", ⁷ ita tamen ut nec oculus neque pedes in se ipsis, sed in domino, qui fecit utrumque, recte glorientur. ⁸ Plurimum namque utiles sunt maximeque necessariae eiusmodi adhortationes in ecclesia dei, si a fratribus mutuo et sine fuco praestentur atque fiant. Id quod actum est a te d satis accurate, quod non solum magnam nobis consolationem scribendo attuleris, sed quod libros huc transmittendo ⁹ imbecillitatem nostram vehementer adiuveris adversus antichristi regnum, quod intentum sui prope minatur. Quapropter gratias agimus deo et patri

Briefe_Vol_13-334	arpa

---

sempiternas, qui tales in republica sua viros collocarit, quorum summa diligentia et pervigili cura grex suus recte pascatur et contra luporum saevitiam vindicetur ac protegatur.

De libris autem non est, cur tibi in ea re molesti simus, cum praestantissimus et humanissimus Gesnerus noster 10 , ut scribis, hanc provinciam pro nobis ultro obierit; utemur eius opera posthac, ubi opus fuerit, satis familiariter.

De bibliopola 11 egisti satis prudenter, quod eum admonueris suae improbitatis atque perfidie, qua nobiscum uti solebat in distrahendis libris; factus est paulo facilior, sed verendum est, ne sicut canis ad vomitum. ¹² Tu scis, quam aegre exuamus veterem hominem, ¹³ sub quo vendundati sumus in peccatum. 14 Id mihi displicet, quod tunc ille nos conveniat, cum caeteris, qui fideles non sunt, satis superque fecerit. Promiserat se mihi daturum tres biblias, quas ego fratribus receperam; non dedit nisi duas et commentaria tua ¹⁵ in frustra ¹⁶ , cum plura et perfecta desiderabamus. Sed misertus sum sui cum quia inops, tum etiam, quod nimis imprudens. Ego operam meam et studium sibi obtuli, quod nulla in re deerit, ubi usui esse poterit.

||2v. Librum tuum, ¹⁷ qui mihi gratissimus extitit, servabo, quoad e vivam, veluti monumentum summi amoris erga me tui. Doleo tamen quod nihil habeam, quod retinere apud te tu quoque posses testimonium aliquod, quod diuturnum esset, incredibilis ohservantiae f erga te meae; nam, in quo tibi gratificer, nescio. Quod si ex his libris, qui hinc habentur, aliqui tibi arrident, scribe, amabo, quamprimum, quos volueris, ut tibi mittere possimus. Sed ne interim prorsus videar ingratus, mitto sacculum aromatibus plenum; nam eiusmodi puto vos oblectari propter frigoris magnitudinem. In caeteris vero rebus, siquid tibi aut fratribus nostris amantissimis, qui isthic sunt, possum praestare, nihil recusabo, quod gratissimum vobis fore cognovero.

Dominus meus ¹⁸ te etiam atque etiam salutat, reliqui fratres nihilo minus, praesertim ii, qui apud nos sunt vincti pro Christo. ¹⁹ Plurimum levabis eorum

del Prato Bullingers Werk "De origine erroris" (HBBibl I 12) als Geschenk erhalten; vgl. oben Nr. 1813.

Briefe_Vol_13-335	arpa

---

molestias, si interdum scripseris, ubi quid ocii nactus fueris. Saluta omnes sanctos Tigurinae ecclesiae teque ipsum in primis, et nos in domino diligas, in quo omnia possis, ²⁰ ac diu faeliciter vivas.

Datum Venetiis, octavo idus decembris 1543.

Observantissimus tui

Balthasar Alterius. g

[Adresse auf f. 2a v.:] Summae pietatis ac doctrine domino Heinryco Bulingero, domino et fratri in Christo unice observando. Tygurum.