[473]
Autograph: Zürich StA, E II 336, 138r.-v. (Siegelspur) Ungedruckt
Bedankt sich für Bullingers reiche Information. Die Straßburger wünschten, daß Myconius - dem Capito deswegen geschrieben hat - der Diskussion über das Abendmahl in Basel ein Ende setzt, einerseits im Interesse der Einheitsbestrebungen, andererseits wegen der Kriegsdrohung König Ferdinands I. gegen die «Sakramentarier». In Myconius' Abwesenheit stritten nämlich Paul [Phrygio]und Wolfgang [Wissenburg] mit Karlstadt darüber, ob die Ausdrücke «essentialiter» und «vere» synonym seien. Unter der Leitung des Myconius unterschrieben dann 17 Basler Theologen eine Abendmahlskonfession, die ihrer gedruckten [Ersten] Basler Konfession entspricht, und sandten sie beide nach Straßburg, bekamen aber noch keine richtige Antwort. Simon Grynäus schrieb aus Württemberg nach seiner Begegnung mit den Straßburger Theologen, daß diese mit seiner [und der Basler] Abendmahlslehre einverstanden seien; warum antworten sie aber nicht? Vielleicht, weil sie befürchten, daß Karlstadt als sturer Wittenberger seine alte Abendmahlslehre verteidigen werde. Myconius ist empört über Luthers abfällige Bemerkung auf Konrad Pellikans Brief Myconius empfiehlt einen Verwandten. Die Neuigkeiten aus Württemberg wird Christoph Froschauer erzählen. Gruße.
S. Longe plus egisti rescribendo 1 , quam ego iniungere fuissem ausus. Quamobrem ago tibi gratias immortaleis[!]. Non enim nunc aliud valeo. Si quid possem aliud, aeque lubens ac promptus facerem. Impone aliquando et tu. Videbis enim ad inserviendum minime invitum.
De Argentinensibus paucis dicam. Pervenit ad eos dissidium esse inter nos in negocio eucharistiae. Quamobrem Capito multis ad me 2 ut dissidium , pro mea authoritate compescerem. Causas habuit futuram nescio quam inter ecclesias Germaniae concordiam 3 et bellum, quod in sacramentarios, ut vocant, strueret Ferdinandus rex 4 . Ne igitur dissidium hoc impediret concordiam et concitaret Ferdinandum in nostra praecipue capita, cupiebat istud ipsum sublatum. Nos enim solos in Germania tota dicebat esse, qui Christum non haberemus in coena praesentem, tantum vero nuda signa et inania. Quibus lectis ego stupebam, ut qui de nullo conscius forem dissidio. Inquirenti vero mihi de re diligentius compertum contentionis speciem nonnullam fuisse inter D. Paulum 5 et Wolfium 6 contra Carolostadium de vocibus «essentialiter»
Briefe_Vol_04_0398 | arpa |
---|
et «vere», an idem, an significarent diversa 7 , atque hoc factum, dum ego essem in thermis. Noluit Carolostadius hic esse synonimiam, alii contra volebant. Convocabam igitur fratres meos omneis[!], numero decem et septem. Animum inquirebam singulorum. Invenio summam concordiam de sacramento eucharistiae, nempe eam, quam olim sumus professi coram deo et mundo super ea libello 8 in lucem aedito. Constituimus ergo confessionem mittere ad Argentinenses cum singulorum nominum subscriptione 9 , ut viderent dissidium esse nullum, concordiam summam. Adiunximus libellum aeditum precantes, si quid esset veritati dei minus consonum, ut hoc ipsum indicarent, quamvis nihil tale inveniri posse putaremus vel ipsorum iudicio. Nam si inventum quid esset, olim indicassent, ut fratres decet. Habes, ut haec peracta sunt inter nos. Hactenus vero nihil nobis responderunt de causa. Tantum docuerunt 10 propter negocia fratres omnes non potuisse a congregari. Postquam hoc factum sit, responsuros esse. Fuit interea illic d. Grynaeus ex itinere in Wirtenbergam 11 . Colloquutus est. Rescripsit 12 : «Sic res habet: Stat illa in aeternum inconcussa veritas: Fide editur corpus Christi, sed vere, sed, ut postremum ex me audivisti, essentialiter, hoc est sic, ut mediatoris Christi caro et corpus ad salutem nostram est destinatum. Consentiunt fratres.» Haec ille. Ex quibus verbis equidem nihil aliud audio, quam quod nos hactenus sumus confessi ac docuimus. Miror itaque, quid velit respondendi procrastinatio 13 , tametsi videre mihi videor, quid rei sit. Verentur, ne Carolostadius pro duricia, quam tribuunt ubique Wittenbergen[sibus], veterem suam opinionem conetur defendere, || 138v. quae quidem tenere videtur nuda et inania signa in coena domini 14 . Verum de his satis.
Caeterum, quod scribis ad Bucerum 15 de Luthero dixisse ad literas Pellicani doctiorem se esse, quam qui ab eiusmodi etc. 16 : Quid aliud putas subesse quam Argentin[enses] frustra laborare de concordia 17 , ni Lutherani sint
Briefe_Vol_04_0399 | arpa |
---|
defecturi a suo duce omnes? Bone deus, quam turpe et superbum dictum! Equidem satis detestari non possum. Misereatur nostri dominus.
Ut tandem finiam: Hunc, qui literas reddit, sororium 18 meum, tibi commendatum, sicubi opera tua fuerit opus, habeto, quaeso. Mihi profecto facis, quod huic facis. Ex Wirtenberga quae novi, Froschowero commisi ore narranda.
Vale per Christum et domum commissam cura diligenter.
Basileae, 9. novembris anno 1534.
Utingerum, Theodorum 19 , Pellicanum, omnes salvos opto in domino.
Os. Myconius tuus.
[Adresse darunter:] Domino Heinricho Bullingero, Tigurinorum ecclesiastae primo, fratri ac domino suo observando.