[466]
Abschrift Johann Jakob Simlers a : Zürich ZB, Ms S 37, 25. Ungedruckt
Gibt Myconius, der sich erkundigt hat [Nr. 457], [im Brief Nr. 467] ein positives Urteil über Bucers [Bericht] an die Münsterer und die darin enthaltene Abendmahlslehre: Leben und Gerechtigkeit kommen allein aus Glauben; zum Wort fügte Gott sichtbare Zeichen der unsichtbaren Gnade; in Brot und Wein empfangen allein die Gläubigen Christi Leib und Brot; die Gnade ist nicht an die Sakramente gebunden, die ohne Glauben nichts sind. Somit setzt sich Bucer entgegen früherem Verdacht nicht überall den Zürchern entgegen. Dunkle Ausdrücke können mild interpretiert, aber für viele gefährlich werden. Sie entspringen seinem lobenswerten Konkordieneifer, während Luther stur auf der sinnlich wahrnehmbaren Gegenwart beharrt. Schnepf habe den Hessen von Blarers Lehränderung berichtet. Blarers Inkonstanz verdrießt. Luther werde gegen Bucers «Defensio» wie zuvor gegen die Frankfurter das fleischliche Essen behaupten; auf Pellikans Brief habe er hochmütig eine Antwort verweigert. Teilt das an Blarer geschickte Bekenntnis [Nr. 463] mit. Bucers «Defensio» gefällt sehr bis auf die schriftwidrigen und daher zu streichenden Zugeständnisse an jene, die Heilige anrufen und glauben, daß Gott der Heiligen wegen Gutes schaffe. Vermißt in Augustins «De cura pro mortuis agenda» die Einfachheit. Dankt für die Bemerkungen [Nr. 443] zu seinem «De testamento»; die deutsche Fassung ist an einigen Stellen erweitert, beigefügt ist seine «[Assertio] de utraque in Christo natura», in der er ähnliche Kirchenväterstellen wie Bucer benutzte. Schreibt an [Kommentaren zu]Paulus-Briefen wie auch Bucer. Grüße.
Domino Martino Bucero, fratri in domino carissimo.
Nescio, quid scripseris Myconio 1 frater in domino venerande. Is certe exquisitia , diligentia nuperis perquisivit literis 2 , ecquid mihi in tuo illo ad Monasterienses
Briefe_Vol_04_0378 | arpa |
---|
libello 3 placuerit. Se enim illum hactenus non vidisse. Proinde conscripsi ego collegique ex illo quaedam 4 , quae mihi non probari non potuerunt 5 . Videntur autem ea istiusmodi esse, ut totam in se summam doctrinae tuae de sacramento contineant:
Vita omnis et iustitia vera ex fide sola est 6 . Haec ut in unum deum tendit, sic divinis nititur promissionibus 7 . A promissionibus ergo auspicatus est semper dominus salutis negotium. Quod et more hominum b nobis proposuit. Homines porro solent verbis signa addere, qualia sunt arrha 8 in matrimonio et consertio manuum 9 in contractibus 10 . Iccirco deum quoque verbis et promissionibus suis addidisse signa bonitatis veritatisque suae testimonia et visibilia Verba 11 . Hinc vulgo illud pertritum c iactari: «Sacramentum est invisibilis gratiae visibile signum.» 12 Visibilia ergo signa in coena esse panem et vinum, at invisibilia redemptionem per Christum partam, corpus et sanguinem domini 13 , quae fidelibus a solo Christo divina offerantur sive exhibeantur virtute, a ministro autem ministerialiter 14 et a sanctis mente , percipiantur spiritualiter. Non quod gratia sacramentis alligata sit aut quod per haec ceu instrumenta et canales etiam iis infundatur, qui sine fide signis participiant 15 . Error enim turpissimus est docere gratiam in sacramentis esse, vel ipsa secum afferre gratiam 16 sed , quod sacramenta sine fide nulla sint quodque sola fides sacramentorum vere participes efficiat d et quod deus per
Briefe_Vol_04_0379 | arpa |
---|
nostra etiam operetur ministeria 17 . Quo illud pertineat quod scriptum est: «Fides ex auditu, auditus autem per verbum dei» [Röm 10, 17], item: «Surge, baptizare et ablue peccata tua invocato nomine Iesu» [Apg 22, 16], item: «Sic nos aestimet homo, ut ministros et dispensatores mysteriorum e dei» [1 Kor 4, 1] etc. 18
Haec sunt, quae mihi non placere non potuerunt quaeque animo meo suspicionem exemerunt f iam olim de Bucero sinistre conceptam 19 . Videor enim videre Bucerum nobis non omni parte, quod aliquando misere timueram, adversari 20 . Sunt tamen in opere illo 21 toto, quae pro studio illo tuo, Bucere, quo inter dissidentes 22 concordiam sarcire meditaris, licentius, paullo obscurius et nonnihil ambigue dicis. Cuius generis sunt exhibere, offerre g , uniri, naturaliter, corporaliter et alia nonnulla 23 , quae me quidem non offendunt, qui videre mihi videor persuasumque habeo te in summa sententiae a nobis non dissidere h . Neque tam sum stupidus, ut illa non norim mitius interpretari. Utinam nostro seculo, in quo haec incruduit i pugna, ad talia non offendantur simpliciores! Qui et k frequentius, ut nosti, impingunt, cum l in veterum lectionem nonnunquam incidunt. Equidem non potui non probare sanctum illud tuum studium, quo dissidentes componere quaeris. Interim nunquam non timui conatum illum tuum foelici successu cariturum. Novimus enim Lutherum simul et praeduri et intractabilis ingenii hominem esse. Perget ille, vereor, substantialem, palpabilem et sensibilem praesentiam asserere omnesque proscribere 24 , quotquot hoc crasso loquendi genere uti noluerint. Utinam vere credat et syncero fateatur ore, quod tu eum sentire ais, Bucere!
Audio Schneppffium Hessis suis cum gratulatione et epinicio scripsisse 25 Blaurerum in suam descendisse sententiam 26 Sunt istic . aliquot viri boni
Briefe_Vol_04_0380 | arpa |
---|
veritatisque studiosi 27 , quos male habuit Blaureri quae ipsis videbatur inconstantia sive imprudentia. Vides, ut isti nobiscum sentiant, si vera modo sunt, quae rumore didicimus. Imo vereor, ne ipse Lutherus tibi quoque venenatum impacturus sit dentem propter nuperam illam tuam Defensionem adversus m Abrincensis calumnias 28 . Nosti, quae olim contra ministros Francfordienses et Mummummeros n ediderit 29 , quid iactant, quomodo urserit in coena omnia esse carnalia, utpote in qua ipsa domini caro edatur realiter o ore corporeo etc. 30 Conradus Pellicanus, vir, ut nosti, mitissimus et modestissimus, ante menses aliquot Lutherum p amicissimis salutavit literis 31 , dogmatum nostrorum honestissimam mentionem fecit, amicitiam petiit. At is optimum senem et de literis et pietate optime meritum ne verbulo quidem dignatus est, imo non sine fastu tabellioni q respondit doctiorem se esse, quam qui ab eiusmodi hominibus doceri velit 32 .
Sed ne occupatum multis detineam, subiicio iam confessionem nostram, quam 22. octobris Blaurero mittebam 33 ut tu ex illa , aestimes, quomodo nobis defensio tua placuerit. Est autem talis: «Quod r sanctae memoriae Huldrichus Zvinglius [...] Haec nostra est confessio s .»
Huic appendi in epistola ad Blaurerum: »Atque haec est illa mea brevis de hoc sacro confessio, imo non mea tantum, sed et omnium nostrum, qui t Tiguri Christum praedicamus, [...] anniti laborareque conveniat u .» Haec ad Ambrosium hactenus.
Ex quibus facile coniectabis, ut nobis placuerit defensio illa tua 34 , quam hodie demum visu verius percurri, quam acie ingenii satis alias obtusa expendi 35 In . qua non omnino placuit, quod E 3 de iis, qui absque ullo iussu et exemplo scripturae divos, ut pro se orent, invocant, scribis, nisi id de quibusdam
Briefe_Vol_04_0381 | arpa |
---|
intellexeris veteribus, non nostri seculi hominibus 36 . Quamquam ne in veteribus quidem probari queat, quod absque iussu et exemplo scripturae factum est. Constat sane divos hodie contra iussum et exemplum scripturae invocari. Optarem ergo eam sententiam intermissam simul cum illa, qua asseris deum propter divos aut in gratiam divorum multa facere 37 . Quae etsi fideles aliquo modo intelligant, impii tamen sibi ianuam ad divos colendos apertam 38 putabunt v . Fides sane docet deum omnia nobis et facere et bona conferre propter Christum 39 . Isaias quoque clamavit w : «Abraham nescivit nos et Israel ignoravit nos, tu autem, o deus, es pater et redemptor noster» [Jes 63, 16]. Interim non nescio, quam hic se torserit Augustinus in libello De cura pro mortuis agenda 40 . Ego vero in hac caussa simplicitatem magis exosculor, quam non infeliciter ab initio huius caussae exequebaris. Fers nimirum aequo animo amice monentem x , qui tibi, frater venerande, maximas ago gratias de iis, quae nuper scribebas 41 de libello nostro, quem scripsimus De testamento 42 . Auximus eum nunc nonnullis in locis atque Germana lingua illum vulgavimus 43 , ut vides. Addidimus ea, quae De utraque in Christo natura 44 adumbravimus. In cuius calce quaedam de eucharistiae negotio invenies ex iis ferme excerpta patribus 45 , quibus tu in tua usus es defensione 46 , ut alter ex altero mutuasse videri possit.
Vale nunc nec desine me quo cepisti amore complecti. Scribo in aliquot Paulli epistolas 47 . Audio te quoque idem moliri. Quid agas nescio. Scio interim te quaedam in Roma[nos] Pauli vulgasse 48 . Id si verum est, ea legere cuperem. Iterum vale.
Tiguri, 28. octobris.
Briefe_Vol_04_0382 | arpa |
---|
Salvum te vult Leo 49 , Pellicanus, Theodorus 50 Battus 51 et fratres , reliqui. Salvos volumus Capitonem, Hedionem, Bedrottum, Dasypodium et ceteros. 1534.
H. Lavaterum commendatum habe.
H. Bullingerus tuus.