[62]
Abschrift Johann Jakob Simlers a : Zürich ZB, Ms S 31, Nr. 3 Teildruck: Heß I 128-130; Meyer, Locarno I 201f Teilübersetzung: Pestalozzi 92
In den Friedensverhandlungen nach dem Kappelerkrieg haben Zürichs Führer das Volk getäuscht. Der
von allen begehrte Friede stellt sich jetzt als trügerisch heraus. Zürich hat keinen EntschuldigungsbriefBriefe_Vol_02_0043 arpa
verfaßt und verbreitet. Der Vorwurf, die Prädikanten Zürichs hätten in unchristlicher Weise die Obrigkeit
zu gewaltsamem Vorgehen aufgerufen, trifft nicht zu, wie die Predigt der Propheten lehrt. Nicht
bloß Zwingli, auch Jesaja, Sacharja, Stephanus und Jakobus starben eines gewaltsamen Todes. Eine
genauere Darlegung der Haltung der Theologen wird sich in dem [Jakob]Ziegler übersandten Lebensbild
Zwinglis finden.
Doles 4 vicem meam, doctissime Bullere b , quod sedibus exactus exilium agam apud Tygurinos. Qua ex re animum in me tuum aestimo, ut et vicissim eum amem ardentius, quem hactenus ignotum alias dilexi.
Nec minore charitatis adfectu legimus omnes, qui Tyguri praesumus verbo, lamentationem istam vestram perfidiae nostrae, qua fidem prodidimus et foedera, deum et socios 5 . Et sane prodidimus, sed aliena culpa, quamquam et ea sit nostra quoque, qui tanto sceleri capita non opposuimus. Ceterum sic initio conventionis capita ab imperatoribus et magnatibus tum nostris tum exteris adumbrata sunt, ut mox iureiurando silentium intercesserit et sigillorum obsignatio totusque exercitus nunquam solide edoctus sit, quae essent pacis capita. Redeuntes enim pacem factam dicebant, sed qualisnam facta esset, nemo aut certe paucissimi edisserebant. In caussa erat, quod duces nostri et magnates, qui in pace agebant, omnes duobus aut tribus demptis evangelici negocii aut certe osores erant aut simulatores. Clanculo igitur et impie instituebant omnia. Ceteris autem, quibus istorum subolebat versutia et quibus cordi erat pietas, omnis adempta erat autoritas, idque propter nuperam cladem ad Cappellas acceptam 6 . Perpetuo enim, si quid cordatioris ingerebatur, audiebant, an nondum satis civium et christiani sanguinis sit effusum, invitis Marte et Minerva pugnam appeti, victores non sine maximo detrimento vinci, interim perire agrum, vastari aedificia et exhauriri cum privatas tum publicas opes futurumque, ut post maximam famem nunc triennio perpessam 7 maior subsequtura sit lues, neque vero posse montanos debellari et extingui homines, at nos posse diutino bello absumi non hostium, sed nostro ipso infortunio. Astabat attonitus populus, secundo iam caesus ||1v. et fugatus, in universum stupidus, ducibus peritis, piis et iustis destitutus, rerum bellicarum pertaesus, denique et pacis qualiscunque percupidus. His autem occasionibus freti veteratores id, quod parabant, citra omnem difficultatem patrabant. Hinc vero emersit nobis egregia illa pax, qua et deum et homines prodidimus. Quod nunc primum maxima populi pars persentiscere et frustradolere incipit. Est tamen aliquid patratum scelus fateri et detestari. Vos orabitis dominum, ut nostri misereatur. Nunc equidem humiliavit nos, ut qui hactenus ecclesiarum in robore et constantia fuimus speculum, ita nunc omnium gentium simus greek greek greek . Attamen clamamus cum divino vate: «Bonum est, domine, quod humiliaveris nos» etc. [Ps 118,71].
Briefe_Vol_02_0044 | arpa |
---|
Deinde, quod scribis Tigurinam excusationem literis et instrumento per omnem volitare Germaniam satis quidem impudenter, ut quae necessitatem et populi praetexat voluntatem, miramur. Ab aliis enim quam Tigurinis fictam et evulgatam credite. Certo enim scimus Tigurinos earum rerum nihil edidisse, nisi vestratibus apologiam 9 miserint, quam illi toti communicent Germaniae. Quod tarnen nescimus nec credimus. «Sed eam nos cladem hasce proditiones et civiles simultates», inquis, «praescivimus. Hinc pacem per nostros componere voluimus. Quare non audistis sancta commonentes?» Audivissemus equidem, si unquam sperare potuissemus efferos homines potuisse ulla mitigari longanimitate, ut qui ne nunc quidem et sanguine nostro et longanimitate post tot accepta damna molliuntur, imo iam tum, cum nostri pacem ambirent, prorsus decreverant vi et armis rem aggredi. Quid vero multis? Videbitis aliquando iustas caussas, videbitis longanimem patien-|| 2r. tiam nostrorum, cum Zuinglii nostri vitam 10 Zieglero 11 mittemus. Hac enim in re nihil a parte nostra peccatum est. A domino malum egressum est, ut tentaremur, non ut prorsus perderemur. At domini voluntas sancta est et iusta. Hinc, cum scribitis nescire, quid civile et humanum resipere visa sit ratio doctrinae ecclesiasticae apud nos, quae et male nobis cesserit, non modo miramur, fratres charissimi, sed et obstupescimus. Si enim ex eventu ac infortunio quaevis res aestimanda erit, quem tandem non poeniteat prophetiae christianae, ut quae post multos exantlatos labores non rude donat, sed vita privat privavitque optimos in domino viros, Isaiam, Zachariam, Stephanum 12 , lacobum aliosque heroas innumeros; quibus omnibus religio vera pessime cessit? Quod si doctrina nostra humanum et civile propterea resipit, quod cohortati sumus christianum magistratum oppressos liberare, aequitatem servare, et iustitiam colere, scelera et sceleratos plectere, quid, oro, divini praedicaverunt prophetae? N[ec] enim damnat etc. 13 An vero respondebimus aliam fuisse illorum functionem, aliam vero nostram, cum ne communis sensus id permittat? Nemo enim ignorat ea, quae iustitiae sunt et iudicii, nunquam abrogata esse
Briefe_Vol_02_0045 | arpa |
---|
neque magistratum in ecclesia Christi abrogatum esse. At magistratus est sontes plectere, id quod et Paulus monuit in Romanis 14 , imo et Petrus 15 , qui — — —