[1716]
Autograph a : Zürich ZB, Ms F 62, 35 (Siegelspur); [Beilage:] 36 Teildruck und zusammenfassende Übersetzung des Briefes sowie Druck der Beilage: Blarer BW II 170f, Nr. 989
Hat außer den beigefügten Nachrichten nichts zu berichten; Erasmus [Ritter]kann mündlich berichten, was er auf der Reise gehört hat; wir werden sicherlich den Untergang der Christen sehen, die sich gegenseitig bekämpfen, während der Türke mühelos die Herrschaft übernimmt; möge Gott den Gläubigen beistehen; der Tag des Herrn ist nahe. Der unselige Übeltäter C[aspar]S[chwenckfeld] verbreitet schon wieder Schriften gegen die "Kreaturisten", in denen er die Herrlichkeit und Majestät Christi zu verteidigen meint; dem Landgrafen [Philipp von Hessen] hat er die Schrift "Von der göttlichen herrlichait der menschait Christi in der glorien zeugnuß auß dem newen testament"gewidmet, in der er allerdings nicht seinen Zweck erreicht, die Geschöpflichkeit Christi zu widerlegen; der Kirche schadet er trotzdem -möge Gott sie von ihm und ähnlichen Sektierern befreien! Grüße, besonders an R[udolf]Gwalther, dem er noch nicht schreiben konnte. [Beilage:]Nachrichten vom Türkenfeldzug, vom jülisch-clevischen Krieg, über [Nicolas de Perrenot, Herr von] Granvelle und Kaiser [Karl V.]; die Reformversuche des [Erz-]Bischofs von Köln [Hermann von Wied] und des Bischofs von Straßburg [Erasmus Schenk von Limpurg] werden von verschiedenen Faktoren aufgehalten.
S. Extra illa, quae hic leges, 1 nihil habeo, quod ad te perscribam, venerande
Bullingere, charissime in domino frater, praesertim quum Erasmus 2 hic noster
vivae tibi epistole vice esse possit omnia tibi, quae toto itinere audivit,
bona fide narraturus. Certe eiusmodi taelam ordiri 3 videmus in orbe christiano,
unde inevitabilia immineant exitia. Mutuis suis ipsorum gladiis cadent
christiani tantisper, dum nullo negocio Turcus 4 rerum nostrarum potiatur. Ah
deploratam nostram et omnibus piis perpetuo deplorandam sortem, qui confidenter
dissimulatis summis istis periculis, quae omnibus impendent, pro iis
crudeliter et plusquam gladiatoriis animis 5 dimicamus, quae servare nisi communi
christianorum hoste prius profligato haudquaquam poterimus. Verum
ita est meritum nostrum, qui nihil non prius ducimus vera illa et solida
resipiscentia, qua cum domino reditur in gratiam, sine cuius ope frustra et
infeliciter succedet, quicquid vel in humanis vel divinis negociis conabimur.
Nos patrem misericordiarum 6 sedulo precemur, ut cum pusillo suo grege 7 in
suum nos caeleste regnum quamprimum transferat; hic extra mille mortes et
certissima pericula non est, quod porro expectemus, adeo mala maus agglomerari
summo b bonorum omnium dolore quotidie videmus. Appetit atque
in foribus est, nihil dubito, magnus dies domini 8 , quo semel celum et terra
horrendum in modum concutientur; attollamus igitur capita nostra 9 redemptionem
nostram ipsi quoque, quam possimus, accelerantes cumque spiritu et
sponsa clamantes: "Veni domine Iesu" [Apk 22, 20]. Amen.
Ille maleferiatus et nescio qua intemperie perpetuo actus C[aspar] S[chwenckfeldus] novos iam iterum libellos spargit adversus creaturistas, ut vocat, ubi gloriam et maiestatem Christi, quam obscurari nostra doctrina affirmat, valde sibi magnifice et fortiter asserere videtur. Ad lantgravium 10 nunc scribit opusculum, cui titulum fecit: "Von der gottlichen herrlichait der menschait Christi in der glorien zeugknuss usß dem newen testament"11 , ubi, quod optimum scribit, secundum nos est nec interim tamen quicquam evincit non esse creaturam, id est non cçpisse aliquando nec idem esse, quod deum ipsum, carnem Christi. Multum nihilosecius incommodat nostris ecclesiis sua ista mirabili lubricitate, qua ita se incredibili artificio librat, ut quacunque stringere velis, elabatur. Dominus ecclesiam suam ab hocce caeterisque factiosulis 12 mature liberet, cui nos, mi venerande et charissime Bullingere, sedulo semper cum omnibus symmystis tuis commenda.
Saluta, quam vales officiose, omnes fratres et amicos, cum primis d. Rostium consulem 13 cum uxore 14 totaque tua domo, praecipue etiam R[odolpho] Gvalthero nostro, cui nec per ocium nec pituitam scribere licuit. Salutant te nostri omnes.
30. ianuarii 1543.
Tuus Amb. Bl.
||36r. [Beilage, gedruckt in: Blarer BW II 171, Nr. 989.]
[Adresse auf f. 36v.:] Eximio valde viro d. Heinricho Bullingero, Tiguricensi antistiti, incomparabili amico et fratri suo multum venerando longeque charissimo.