Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[1162]

Oswald Myconius an
Bullinger
Basel,
27. August 1538

Autograph: Zürich StA, E II 336, 177r.-v. (neu: 195r.-v.) (Siegelspur) Ungedruckt

Dankt für Kopien der Briefe Luthers und der Fürsten [Johann Friedrich von Sachsen und Philipp von Hessen]. Die Schriften, die Luther noch immer mißtrauisch sein lassen, sind nach Bucers Aussage die bereits an der [Zürcher]Zusammenkunft genannten. Angesichts des Briefs der Fürsten wie auch der Äußerung eines [sächsischen] Gesandten am Bundestag in Eisenach sollte nun endlich auf gegenseitige Verdächtigungen verzichtet werden, da diese jede Freundschaft rasch zerstören, wie er es mit [Megander] selbst erlebt hat. Das Büchlein, nach dessen Übersetzung Bullinger fragt, konnte wegen der Ungeduld des Boten [Niklaus Appenzeller] nicht übersetzt werden. Wie der Konkordienhandel auch ausgehen mag, mit Gottes Gericht ist auf jeden Fall zu rechnen. Was Ägidius Gunther über einen Knaben schreibt, trifft zu.

S. Impudens fuissem nec tuos certe cogitassem labores, si tantum oneris imposuissem precando tibi, ut describeres et Lutheri et principum literas 1 mea gratia. Promptitudinem erga me et gratias ago, quas possum maximas; nam hac ratione et mihi et aliis commodasti.

De Lutheri literis equidem sentio ut de responso priore, quod dedit 2 . Miratus sum tamen hactenus, quaenam sint scripta, propter quae de aliquibus etiamnum peius suspicatur 3 . Nunc non miror; Bucerus enim exposuit 4 esse ea, de quibus publice dixerit in proxima synodo nostra 5 ; non dubito, quin sis adhuc memor.

Principum epistola talis est, ut vel propter hanc debeamus, siquid Lutherus offendit, omnia boni consulere. Nam animum, quem in illis exposuerunt, in comitiis Isnaci habitis 6 pulcherrime confirmarunt. Legatus enim electoris 7 magnifico dicitur praedicasse, ut nostri principi et Luthero ein

1 Myconius hatte sich nach Luthers Schreiben an die reformierten Städte der Eidgenossenschaft vom 27. Juni erkundigt (s. oben Nr. 1152, 20-24 mit Anm. 7). Offenbar erhielt er daraufhin nicht nur davon eine Abschrift, sondern auch vom Brief der Fürsten Johann Friedrich von Sachsen und Philipp von Hessen vom 3. Juli (s. oben Nr. 1151, Anm. 6).
2 Gemeint ist der Brief vom 1. Dezember 1537 (WA Briefwechsel VIII 149-153, Nr. 3191).
3 Vgl. WA Briefwechsel VIII 242, 19f.
4 Myconius bezieht sich wohl auf einen nicht erhaltenen Brief Bucers. Am 22. August lag ihm dieser offenbar noch nicht vor; vgl. Vadian BW V 502.
5 An der Zürcher Tagung vom 28. April bis 3. Mai (s. oben Nr. 1128, Anm. 1). Der Bericht von Johann Stumpf (Stumpf, Abendmahlsstreit 110-130) schweigt darüber. Gegenüber Vadian erwähnen Bucer und Capito als Grund für Luthers Mißtrauen einen Brief von Leo Jud sowie Bullingers Lob für Zwinglis "Fidei expositio" (s. Vadian BW VII 77f).
6 Zum schmalkaldischen Bundestag in Eisenach vom 24. Juli bis 11. August 1538 s. PC II 510-515.
7 Als Gesandte des Kurfürsten Johann Friedrich von Sachsen nahmen Gregor Brück, Hans von Dolzig, Bleikard Sindringer und Kunz Gotzmann am Bundestag teil; vgl. PC II 510.

gantz christliche und früntliche schrift zugeschickt habend, die sy beide hoch erfröwt habe 8 . Talis igitur animus cum sit in principibus et nunc dubio procul etiam in reliquis S[malcaldensis] foederis ordinibus, cavendum videtur nobis, ne nostra culpa designemus aliquid, unde tam sancte de nobis sentientes animi laedantur. De duricia nostra fere nemo non suspicatur; sic agamus ergo, ut homines intelligant, quantum dominus per evangelium suum ingenia et mores nostros emolliverit. Abiiciamus suspiciones de bonis viris, expectemus per patientiam, donec clare videamus nobis illusum. Eo usque non est periculum nisi facile superandum. Mirum enim, quam esse suspiciosum non deceat ministros Christi; contra charitatem est nanque, cui nos ita convenit esse devotos, ut inter homines nulli rei magis studere debeamus. Fallant nos isti; certe seipsos fefellerunt, etiam sine incommodo nostro, nisi quod adtinet ad labores et pauculam pecuniam. Sed tantillum iacturae quid esset ad cautionem, quam hinc disceremus, in posterum magni momenti et usus? Taceo nunc, quam inique ferant, nec iniuria, qui, dum bene ac fideliter agunt, male coguntur a suspicionibus audire. Nescio, si quid est, quod amicicias abrumpat citius. Est inter vos, qui propter suspiciones vanissimas fidem iam olim abstulit a me 9 . Quoties nunc in mentem venit: "Scribendum erat illi", protinus succurrit: "Non fidet; cur scriberes igitur?" Inde cogor agere, quod invitus ago, et mirifice propterea, imo misere conturbor. Desiit amicicia, quam arbitrabar arctissimam, imo indissolubilem. Caveamus ergo, ne flagitio tam foedo subiecti dicamur. Adeo sunt nanque nonnulli rimosi, ut, quod male conceperunt de aliis, mox effundant, ut nemo non intelligat. quid animi sit erga eos, quos amare a conducibilius erat etiam illis, in quos suspicio effusa est. Nobis iam toties obiectum est, quurnam sine causa taliter suspicemini contra Lutherum et Bucerum, ut mirari satis nequeam, undenam ad homines tale aliquid dimanarit. Ego respondere nihil aliud potui nisi me, si quid sit in re, vehementer dolere. Tu pro tua prudentia et gratia cave, ne hic caeteris connumerandus sis.

Libellum, quem arbitraris me versum habere in Latinam 10 , non nisi obiter vidi. Festinaram, ut verteretur, quia sciebam reddendum brevi; sed quod ingratus tabellio 11 ||177v. abstulit, priusquam recte ceptus esset, factum est, ut nec legerim nec habeam. Ad iudicium tuum igitur nihil reddere possum.

Hostes sanguinis nostri saeviunt, ubi possunt, sive nos concordemus sive non. Et iudicium dei super capita nostra imminet; nescimus, quando ferendum sit. Ingrediamur igitur in veritate verbi, ut cum gaudio dominum excipiamus, quandocunque advenerit b .

a vor amare ein gestrichener Wortanfang.
b vor -rit ein gestrichener Buchstabe.
8 Die gleiche Nachricht findet sich im Brief Capitos und Bucers an Vadian vom 5. September; s. Vadian BW VII 81f.
9 Gemeint ist wohl Kaspar Megander; vgl.
HBBW VII, S. 225, 21-28.
10 Bullinger scheint eine Bemerkung im vorausgegangenen Brief von Myconius mißverstanden zu haben; vgl. zum ganzen Absatz oben Nr. 1152, 11-19.
11 Niklaus Appenzeller (s. ebd.).

Egidius Guntherus quae scribit de puero cognati relicto, vere scribit 12 .

Vale cum tuis et fratribus omnibus.

Basileae, 27. augusti anno 38.

Os. Myconius

tuus.

[Adresse darunter:] Domino Heinricho Bullingero doctissimo, ministro Christi perquam fideli, domino in Christo venerando suo. Z[üri]ch c .