[132]
Autograph: Zürich StA, E II 343,45. Siegelspur Gedruckt: Füssli I 93-95; Teildruck: Johann Heinrich Ott, Annales Anabaptistici, Zürich 1672, S. 55
Haller ist wegen der durch Täufer und Katholiken gefährdeten Lage der Reformation in Solothurn besorgt,
bezweifelt jedoch die Berechtigung und Zweckmäßigkeit der Todesstrafe gegen die Täufer, zumal
die Katholiken straflos ausgingen. Er wiederholt seine Bitte um eine Interpretation des Begriffs «Gewissen»
in Röm 2,15 und um die baldige Übersendung der gedruckten Zofinger Akten.Briefe_Vol_02_0237 arpa
S. Symlerus 1 noster procul dubio tibi reddidit literas 2 , quas commiseram deferendas, charissime Heinrice.
Interim aliud nihil accessit, quam quod Salodorensium defectio 3 nos maxime perturbat. Dominantur illic catabaptistae, etiam hi, qui partem evangelii se fovere gloriantur contemptis omnibus verbi ministris, adeo ut nihil verear, quam quod propediem et catabaptistae et papistae in universum omnes sint amandaturi. Vulgus ubique, etsi in 24 parrochiis templa repurgarint, sibi timet. Neminem pudet fidem Christi etsi cognitam abnegasse. Infestant supra modum anabaptistae et plus quam antea agrum nostrum libere conveniunt et aperte in Solodorensi. In nostro, quanto occultius, tanto plebs magis ad conventus illorum allicitur 4 . Me movet, ut et in prioribus ad te scripseram 5 et tuum super his iudicium intellexerim 6 , quod papistis omnia sunt libera, etiam si conventus sacros negligant, verbum domini traducant et de toto Christi negocio male loquantur. Vitia etiam, etsi suas habeant mulctas, tamen suos habent propugnatores. Nemo, quod magistratus decrevit, exequi studet, cum legislatores non solum sint primi transgressores, sed et transgressoribus conniveant, et qui se evangelium vorasse videntur, facti sunt tepidissimi, inter se contentiosi. Qui vero ab anabaptistis sunt, vitia cavent, in ipsa invehuntur, inter se arctissime conveniunt suis legibus addictissimi et hypocrisi. Mire etiam simplicibus imponunt, etsi multi per ipsos a decimis et censibus liberari sperent.
Quodsi iam morte plectendi sunt, quia errant, quia tumultum pariunt, cur non et eadem lege in papistas et vitiosos advertendum? De errore illorum nihil dubito per te in multis certior redditus 7 , sed de ipso abolendo per gladium nondum certus sum, cum morte illorum error confirmetur in multis et numerus potius crescat quam decrescat, cum item nos, qui ab evangelio sumus et persecutionem ab omnibus propter Christum expectare deberemus 8 , etiam eos habeamus, quos et nos persequamur, qui de cruce et afflictione potius gloriari deberemus 9 . Ita soleo erga te effundere meos affectus, quibus eo facilius succurrere poteris, quod etiam veterum lectione sis exercitatissimus 10 .
Proinde, quid sit conscientia 11 , unde lata, stricta, perturbata, erronea, mala, bona et recta sit, aliquando, dum per ocium posses, novissime precatus sum 12 et nunc obsecro atque, ut indices, obtestor.
Quodsi acta Zofingae 13 sint excusa, urge, quatenus quam ocissime ad nos vehantur. Mora in periculo est et eo quidem maximo 14 . Megander aiebat et tibi et
Briefe_Vol_02_0238 | arpa |
---|
Leoni 15 commendasse, ut limam vestram adhiberetis 16 , et utinam id factum sit 17 !
Iam vale valeantque, quotquot tecum Christum diligunt et in ipso te amant.
Bernae, 12. septembris.
Tuus B. Hallerus.
[Adresse auf der Rückseite:] An Meister Heinrich Bullinger, predicanten ze Zürich, sinen günstigen, geliepten herren und bruder.