[766]

Dankt für das durch Megander übermittelte Freundschaftsangebot; ihr Freundesbündnis soll im Dienste Christi und der Kirche stehen. Hat in zwei Briefen an Theodor [Bibliander] seine schwierige Lage geschildert und auch ein Trauergedicht zum Tod von Berchtold [Haller] und Franz [Kolb] übersandt, aber keine Antwort erhalten, Weshalb er sich nun an Bullinger wendet, uni von Ihm und semen Mitarbeitern Rat zu erhalten. Die ihm bei der Berufung [Simon] Sulzers auferlegte Pflicht der Predigtstellvertretung ist ihm zur Last geworden, da er für [Kolb], [Haller], [Peter] Kun: und Megander einspringen mußte. Da der Rat ihn nicht entlasten wollte, hat er Bedenkzeit erbeten, befürchtet jedoch für den Fall der Berufung von Sebastian [Meyer] und Markus [Bertschi] weitere Schwierigkeiten, weshalb er daran denkt, auf Pfingsten zurückzutreten, und wissen mochte, ob er in Zürich mit einer Anstellung rechnen kann. Die Berner bereiten einen Auszug auf Schloß Chillon vor. Grüße.

Salus et tranquilla conscientia per Christum, servatorem nostrum.

Unas atque alteras literas Megander mihi legendas exhibuit 1 humanitatis et amoris erga me summi. In alteris nanque petis, ut Megander istis conditionibus amicitiae foedus tecum pangat, ut uterque vestrum communes secum amicos afferat, qua re dispeream, si quid unquam gratius obtingere potuisset. Hoc enim a me ultro expetis, quod a me prius abs te contendendum erat, nisi me natura a gratiis tam alienum fecisset. Quod igitur ad eruditionem et humanitatem adtinet (utpote qui natura tardior et ferotior sim), lubens tibi primas dedero; quod autem ad fidem in amicitia praestandam, ut me tibi non anteposuerim, sic nec postposuerim. Faxit Christus optimus maximus, ut hoc foedus inter nos omneis initum in Christi gloriam et ecclesiae commodum cedat, issque[!] sua gratia et spiritu utrorumque conatibus aspiret, ut absit omnis fucus et dolus malus, ita ut utrinque communibus votis et nisu alteri alteris succurrant et suppetias in negotio domini ac pietate promovenda quisque pro sua virili et ex officio ferant. Quodsi iunctis copiis sub Christo imperatore heic ad hunc modum meruerimus, non dubito, quin pro terreno illo ac momentaneo certamine aeternum triumphum simul acturi simus omnes. Fiat, fiat! Haec de epistolis tuis ad Megandrum datis.

Caeterum quum Theodoro, communi nostro amico, bis super molesto rerum mearum statu scripserim ² rogaverimque tandem, ut tibi et Leoni ³ meum b negotium et epicedium in Bertoldi et Francisci manes 4 communicaret,

vereror literas ei non esse redditas aut ipsum per occupationes (nihil enim gravius de tanto et tam syncero amico suspicari libet) mihi rescribere non potuisse. Quo fit, ut totam rem tibi eatenus communicaturus sim, ut cum symmysta Leone, Bibliandro et d. Uttingero sic conferas, uti apud Bernates mihi non sit fraudi.

Res ad hunc se habet modum: Interim dum Sulcerus e Basilea huc commigravit mihique collega datus est, hoc praeter praelegendi provintiam mihi iniunctum est, ut et contionandi munus subeam, si quando necessitas urgeat ⁵ . Hanc conditionem quum circiter triennium aut quadriennium totum recusassem, tandem (ut et coram tibi proxime, ni fallor, retuli ⁶ ), quum Sulcerus me theologica novi testamenti praelectione liberasset, nullo amplius iure me excusare potui, nisi totus hinc migrare voluissem. Quam primum itaque hoc oneris semel subii, moles de die in diem major humeris meis imposita est, adeo ut circiter 10 solidas septimanas pro Francisco strumae morbo laborante ||| 456v. et contionandum et praelegendum fuerit, deinde pro Bertoldo felicis memoriae, Cunzeno ⁷ et Megandro multoties utpote omnibus tribus valetudinariis existentibus. Quod onus quum humeris meis plane impar esse viderem, senatum adii ac negotii difficultatem, Greek Greek Greek Greek, pro ingenii mei tenuitate et infantia exposui, quod scilicet neque e re puerorum sit lectiones tam saepe in totum suspendere neque e re ecclesiae, cui illotis et manibus et pedibus 8 contionatoris vice substituar, ut interim de studiorum meorum pernitie taceam, qui instar equi desultorii nunc hoc, nunc illud imparatus agere cogar. Ad eam relationem ac quaerelam concisum ac (mea sententia) satis rigidum responsum senatus dedit, nempe breviter aut affirmandum mihi esse aut negandum, quod superioribus conditionibus essem staturus. Quum in puncto temporis nec asserere nec negare tutum esset, deliberandi tempus postulavi, quo dato et negotio cum verbi ministris collato respondi me aliquo usque prioribus conditionibus staturum, donec sibi de commodis ecclesiastis prospicerent. Interea Bertoldus noster moritur et illi doctorem Sebastianum ⁹ , virum quidem[?] (ut audio) pium, doctum et syncerum, sed senio ita confectum, ut paucis annis, imo mensibus, ecclesiae nostrae commodare possit, accersunt. Unde, quantum videre videor, in eodem luto mihi haesitandum 10 et idem saxum semper volvendum 11 esset. Nam ut maxime quidam Marcus (ut ferunt) e Basilea quoque advocetur ¹² , tamen, quum Megander et Cunzenus (ut praedixi)

valetudinarii sint et Sebastianus emeritus prope Christi miles et iam iam rude ac missione donandus, haud dubie pristina illa moles ac studiorum meorum interpellatio mihi negotium facesset. Proinde si vobis, amicis et patronis meis, consultum visum erit, sic me ex istis tricis extricavero, ut expectato rei istius eventu et totius fabulae catastropha senatum rursus adeam ac ei dicam me in prima vocatione mea illi gnaviter ministraturum, si nihil negotii cum ecclesiastica functione mihi faciant; sin minus, me ad futuram Greek Greek\' omnes simul renuntiare. Anteaquam vero haec dicerem, operae pretium putarim a te certiorem fieri me, an mihi locus haerendi apud vos esset, numne alibi de literaria provintia mihi prospici posset. Quocirca, mi Bullingere, quaeso, communica hoc negotii cum praedictis viris, sed caute et non nisi silentii stipulatione facta, et primo quoque nuntio, quid super eo decreveritis, significa ¹³ . Ego vestris monitis et consiliis, si qua potero, acquiescam.

Dum haec scriberem, nostri cum aliquanta militum manu et tormentorum VI ad castrum quoddam praemunitum nomine Chilion oppugnandum postridie expeditionem facturi erant ¹⁴ .

Megander et Sulcerus noster et te et tuos Greek salvere iubent. Salutabis et tu vicissim || 457r. nomine meo Leonem, Uttingerum, Pellicanum et Bibliandrum nostrum imprimis.

Vale.

Ex Berna, 19. martii anno 1536.

Tuus loan. Rhelicanus.

[Adresse d auf f. 457v.:] Viro cum docto tum pio [d.] e Heinrycho Bul[lin]gero, antistiti Tig[u]rinae ecclesiae prima[rio], amico et patron[o] suo observandissim[o]. Zürich.