[718]

Die [gegenüber Capito] im Vertrauen geäusserten Zweifel am Nutzen eines Konvents sind kein Grund, ihn der Untreue zu bezichtigen; auf ein früher gegebenes Versprechen kann sich Bucer nicht berufen, wenn er die Zürcher gegen ihr Gewissen von ihrer Abendmahlslehre abbringen will, um Übereinstimmung mit Luther zu erreichen. Freunde sollten einander frühere Briefe nicht vorhalten; dies gilt für die noch vorhandenen Briefe [der Strassburger] an Zwingli wie auch für Bullingers bedingte Zustimmung zu Bucers Buch "Ad Monasterienses", das zwar in manchem der Lehre Zwinglis entspricht, aber auch unannehmbare Zugeständnisse enthält. Mahnt Bucer zu Gerechtigkeit und verzeiht ihm sein scharfes Schreiben.

Gratiam et vitae innocentiam a domino.

Fides certe et mihi fuit hactenus sanctissima, Bucere in domino charissime, illiberaleque visum perpetuo b , si ea non citra dei ignominiam et proximi dispendium solvatur. Nunc vero, cum multis ex caussis timerem ex conventu plus subnasciturum simultatis et contentionis quam charitatis et pacis, bono consilio, deus mihi testis est, scripsi me non videre, quid utilitatis ex conventu sperandum sit. Ea nimirum mea illa perfidia est, cuius accusor 1 . Non enim habeo scriptarum epistolarum mearum apographos. Secura mente scripsi hactenus nec unquam putavi futurum, ut eorum, quae scripseram, ulla fuisset habenda vel ratio vel mentio. Scripsi amice et affectus meos in sinum eius ² effudi; at nunc, cum mihi opprobratur perfidia, intelligo, quid periculi enascatur nonnumquam ex epistolis paulo confidentius aut imprudentius scriptis. Iam si quid amico amicus literis familiaribus vel iureiurando stipulatus fuisset, cuius postea poeniteret, utpote quod videret pollicitationem suam obesse plurimum, prodesse vero quam minimum, num c candor amici fidem illam datam urgere posset improbius? Scio, quid tu isto ambias conventu, ut scilicet secus quam hactenus de praesentia corporis Christi in coena loquamur, ut cum Luthero redeamus in concordiam. At nos sana conscientia secus loqui non possumus de hoc mysterio, quam semper loquuti sumus. Si vero Lutherus hoc ipsum sentit, quod tu eum sentire dicis, non opus est, ut conveniamus. Iam iam enim recipimus eum et tolleramus. Si vero hoc non sentit, nequaquam ipsi consentiemus, attamen feremus, dummodo ille nos tolleret. Animum igitur meum et institutum si spectaveris, perfidie nullo iure accusabis. Supersunt adhuc epistolae vestrae Zvinglio nostro scriptae, sed absit, ut illis abutamur in dedecus nominis vestri. Ich habs bisshar darfür gehapt, das guter günner ³ brieff mögind verbessert werden. Ita qua occasione scripserim probari mihi disputationem tuam de sacramentis in libello [Ad] Monasterien[ses]⁴ , aliis epistolis exposui. Scis, qualis suspitio nos vexarat. Testantur hoc literae aliquot tibi scriptae. Putaveramus te ad Lutheri partes defecisse ⁵ . At cum vidissem, quae scribebas in hoc: panem dici corpus ut ceptrum regium regnum, claves potestatem, gratiam sacramentis non esse alligatam, impios signo, non re participare etc. ⁶ , omnino satisfecisti animo meo et suspitione omni liberasti. Subscribo iisdem vel hodie. Idem d sensit Zvinglius semper e . Quod autem quaedam postea subobscurius et ambigue proposuisti in eodem argumento, dedi studio concordiae,