Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[2692]

Oswald Myconius
an Bullinger
Basel,
24. November 1546

Autograph: Zürich StA, E II 336a, 263 (neu: 279)(Siegelspur) Ungedruckt

[1]Myconius hätte Bullingers Schreiben besser verstanden, wenn dieser die Lage der jeweils erwähnten Orte näher beschreiben würde. Wo liegt denn Ballmertshofen? Myconius weiß es nicht. Bullinger möge dies freundlich aufnehmen. (21 Schön, dass Bullinger mit seinen traurigen Mitteilungen auch Trost spendet! Mit der Zeit wird sich Myconius immer bewusster, dass der Gläubige ohne Christus nichts vermag! Auch David wusste das. Denn wann immer er von ganzem Herzen zu Gott schrie, vertraute er auf Gott allein. Jedoch ist dies gar nicht so einfach, wie ein jeder Fromme aus eigener Erfahrung weiß! Sobald man etwas erreicht hat, verzichtet man nicht so schnell darauf Doch muss man dies tun, sonst siegt der Feind! [3]Myconius wollte schon lange nach den Predigern der Fürsten [Johann Friedrich von Sachsen und Philipp von Hessen]fragen, denn mit ihren Predigten üben jene einen großen Einfluss auf die Kriegsführer der beiden Heere aus. Sie werden Bullinger wohl kennen, doch Myconius hat noch nie gehört, dass einer von ihnen an Bullinger geschrieben hätte. Bullinger möge diese Neugier verzeihen. [4] Wie kommt es, dass dem gottlosen Kaiser [Karl V.] so vieles gelingt? Er wird wohl gute spanische Ratgeber haben! Allerdings sind ihre Pläne nur menschliches Stückwerk, das keineswegs dauerhaft ist! Haben die [Protestanten] Gott für sich, können sie nur siegen! [5]Gruß, auch an all diejenigen, die Myconius grüßen ließen.

S. Si in tuis 1 illud tantum adderes, ubi locorum nomina scribis, pagus est iuxta oppidum hoc vel illud, seu oppidum a fluvio vel civitate aliqua nominatiore sic distans, clariora mihi redderentur tua omnia. 2 Ubi sit Baltershofena a3 ignoro. Boni consulito, mi venerande Bullingere, has meas ineptias.

Dum scribis tristia illa, pulchre consolaris in domino. Et ego magis magisque, quam dominum esse oporteat in cordibus suorum solidius, experior, ut recte dixerit Christus: "Sine me nihil potestis facere."4 Quamobrem et David illud intelligens subinde clamavit b ex toto corde, ex tota anima c , nemini fidens nisi domino soli. 5 Quam vero id sit difficile, experiuntur pii, qui dum suam operam in rem collocant illam seu aliam et successit ex voto; bone deus, quam difficulter caro patitur se sua (quam putat) d laude spoliari! Age! Sic fieri oportet, ut omnis fiducia sit sita in domino, vel hostes prevalebunt.

a In der Vorlage folgt wiederholt ubi sit. —
b In der Vorlage clamant. —
c Am Rande nachgetragen.
d Klammern ergänzt.
1 Nicht erhalten.
2 Myconius hatte Bullinger schon früher um Erläuterungen zu den in seinen Briefen genannten Ortsnamen gebeten; s. HBBW XVII 417,8-11.
3 Gemeint ist Ballmertshofen (Lkr. Heidenheim;
Baden-Württemberg), wo kurz zuvor das kaiserliche Heer gelagert hatte; vgl. Nr. 2684, Anm. 5.
4 Joh 15, 5.
5 Vgl. z.B. Ps 62 (Vulg. 61).

Olim te rogare volui, quosnam habeant principes 6 concionatores 7 et qualem observent in praedicando modum. Mihi videtur enim dexteros praedicatores, et qui dominum ex oculis nunquam dimittunt, multa posse inter exercituum summates. Norunt te, si qui sunt, et tamen hactenus non intellexi, quenquam illorum ad te aliquando scripsisse. Stultum, quod dico. Attamen miror, ut res habeat.

De cesare 8 infelici miror, undenam sint felicia ista (id est felicitatem prae se ferentia) e consilia, nisi forsitan sint ex aliis Habet Hispanos plus satis astutos, interim tamen greck 9 ! Quamobrem consilia sunt humana atque ideo neutiquam solida. 10 Si nos habemus deum, vincemus! 11

Vale in Christo. Resalutabis in domino omnes, qui me salutarunt. Oremus dominum ex corde et fide, ut tueatur verbum suum. Basileae, 24. novembris anno 1546.

Tuus Os. My.

[Adresse auf der Rückseite:] D. Heinricho Bullingero, in Christo venerando suo. Zü[r]ich f .