Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[2438]

Oswald Myconius an
Bullinger
Basel,
28. April 1546

Autograph a : Zürich StA, E II 336a, 229 (neu: 247)(Siegelspur) Ungedruckt

Myconius hat erst neulich einen Brief [Nr. 2428]durch Heini [Spät?] übermittelt. Seit Kaiser [Karl V.] die deutschen [Nieder]lande verließ, ist alles still. Wie Junker [Heinrich von] Ostheim erzählte, wich Kaiser [Karl V.] bei seiner Ankunft in Speyer dem vor der Stadt auf ihn wartenden Klerus durch ein anderes Stadttor aus, was der so getäuschte Klerus erst zwei Stunden später merkte. Auf eine solche Weise kann [Karl V.]die deutschen [Katholiken] nicht für sich gewinnen. [In Basel] ist man gespannt, welches Urteil über den Brudermörder [Alfonso Diaz]gesprochen werden wird, weil manche aus Innsbruck kamen und meinten, er würde dem bei Gott verrufenen [Karl V.] in Regensburg vorgeführt werden. Papst [Paul III.] sieht diesen grausamen Mord als Erfolg an. Die Antwort der Eidgenossen an die von Konstanz in Bezug auf [das Gesuch der deutschen] Protestanten kennt Myconius noch nicht. Der größere Teil soll es eher zustimmend aufgenommen haben. Nur die [Fünf Orte]wollten es [zunächst] an ihre [Obrigkeiten]übergeben. [König Franz I. von]Frankreich hat den Frieden [von Crépy] mit Kaiser Karl V. [durch seinen Gesandten] mitteilen lassen, doch dem päpstlichen Legat [Albert Rosin]zufolge sei dieser Frieden nicht von Dauer. Die Mächtigen wissen offenbar nicht, was sie tun! Vielleicht kann Bullinger Genaueres mitteilen. Grüße an [Rudolf] Gwalther, den Myconius für seine Übersetzung ["De providentia sermones X"]genauso wie den Autor [Theodoret von Kyrrhos] bewundert. Der beigelegte [Brief] ist für den St. Galler Bürgermeister [Joachim Vadian] bestimmt.

S. Per Heinium 1 scripsi nuperrime. Interim nihil evenit scriptu dignum. Postquam enim caesar 2 suam reliquit Germaniam 3 tacent omnia. Illud obiter: Narravit nobis hisce diebus Ostheimerus 4 , vir nobilis, clericatum Spirensem, ut audiverit adpropinquare b caesarem, exiisse civitatem ingenti multitudine, ut exciperet. Illum autem, ut rem cognorit, deflexisse et paucis per aliam portam ingressum ac per duas integras fuisse horas c in urbe, priusquam intellexerint miseri exceptores factum quoque non ita bene interpretatos: Contemptam enim sacram turbam satis irreverenter. Ego tum: "Si sic ille egit, quamdiu fuit in Germania, nihil egit, quod ita placuerit, quocunque tandem animo prodierit."

Nos hic expectamus intenti, quale iudicium sit futurum contra latronem fratricidam 5 . Nam putant quidam, qui fuerunt Oeniponti, missum in Ratisponam 6 ad caesarem. Egregium facinus, si consyderes papam 7 et suos; crudele

a Mit Unterstreichungen.
b In der Vorlage adpinquare. —
c horas am Rande nachgetragen.
1 Heini Spät (Spättiker)? Siehe den hier von Myconius gemeinten Brief vom 21. April (Nr. 2428,45—48) sowie Nr. 2418, Anm. 2.
2 Karl V.
3 suam ... Germaniam: die Niederlande.
4 Wohl der in Basel ansässige Söldnerhauptmann
Junker Heinrich von Ostheim; s. AK V 118, Anm. 1; VI 42, Anm. 1; VIII, S. XXVIII zu Nr. 2806; Gast, Tagebuch 310—312, Anm. 19.
5 Alfonso Diaz. — Zu dem Mordfall s. zuletzt Nr. 2428,6—15.
6 Zum Regensburger Reichstag. — Die hier

vero et atrox, si rem ipsam expendas. Age videmus, quonam loco simus apud illum et qui sunt eius discipuli. Diligentius igitur in ea incumbamus, quae docuit nos dominus, ut magni fiamus apud deum, 8 apud quem istum 9 esse maledictum iam olim dubitare desii.

Nondum novi, quid responsi tulerint Constantienses nomine Protestantium ab Helvetiis, praeter hoc: Maiorem partem non occurrisse male. 10 Solos Paganos 11 rem ad suos voluisse referre. Praeterea Gallum 12 significasse, quam sit in altissima nunc pace, et papae legatum 13 pacem inter Gallum et caesarem non fore diuturnam. Magnates illi nesciunt, credo, quid faciant. 14 Si quid habes certius, quaeso, communicato.

Vale in Christo cum sanctis tuis omnibus. Gvaltheri libellum 15 in manibus habeo. Miror aeque fere et authorem et interpretem. Hunc salutabis diligenter.

Basileae, 28. aprilis anno 1546.

Tuus Os. Myconius.

Adiunctas mittito, quaeso, ad d. consulem Sangallensem, 16 virum, bone deus, quantum!

[Adresse auf der Rückseite:] Domino Heinricho Bullingero doctissimo, Tigurinorum antistiti optimo, fratri ac domino colendissimo suo. Z[ürich]d .

d Adresse teilweise über das nicht mehr erhaltene Siegelband geschrieben.
vorausgesetzte Sorge, das Verfahren könne aufgrund kaiserlichen Eingreifens verschleppt werden, war begründet. Der Prozess wurde nämlich von Anfang April an immer wieder verschoben, bis das Mandat Karls V. vom 4. April eintraf und dem Gericht Stillstand bis zur Ankunft König Ferdinands I. in Regensburg gebot; s. Friedrich Roth, Zur Verhaftung und zu dem Prozeß des Dr. Rotae Alfonso Diaz (27. März bis 14. April 1546), in: ARG 7, 1909/10, 416f.
7 Paul III.
8 Vgl. Mt 18, 1—4.
9 Gemeint ist Kaiser Karl V.
10 Zu den Verhandlungen an der Badener Tagsatzung vom 12. April 1546 s. zuletzt Nr. 2429,41—46.
11 Die Fünf Orte der Innerschweiz.
12 König Franz I., und zwar durch seinen Gesandten Antoine Morelet du Museau. Dazu und zum hier angesprochenen Friedensschluss zwischen Franz I. und Karl V. s. EA IV/1d 605f aa sowie Nr. 2428, Anm. 16.
13 Albert Rosin. Er teilte in Baden jedoch das Gegenteil mit; vgl. EA IV/1d 604f u.
14 Vgl. Lk 23, 34.
15 Die von Gwalther aus dem Griechischen ins Lateinische übersetzte Schrift "De providentia sermones X" von Theodoret von Kyrrhos; s. Nr. 2326, Anm. 1.
16 Myconius' Brief an Joachim Vadian vom 28. April 1546 (Vadian BW VI 528f, Nr. 1464).