Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[1706]

Peter Martyr Vermigli an
Bullinger
Straßburg,
19. Dezember 1542

Ausfertigung von Theodosius Trebellius: Zürich StA, E II 340, 111 (Siegelspur) Ungedruckt

Schreibt erneut, da er ihn sehr schätzt und fürchtet, dass der in Basel geschriebene Brief [Nr. 1674] verloren ging; ist inzwischen mit seinen Begleitern nach Straßburg gezogen, da sie in Basel zwar insbesondere durch Bonifacius Amerbach großzügig unterstützt wurden, aber kein bleibendes Auskommen fanden. Auf Bitte von [Oswald]Myconius hat ihm [Martin]Bucer eine Anstellung als theologischer Lehrer in Straßburg verschafft, wo er die [zwölf kleinen] Propheten auszulegen hat, während Paulus [Lacisius] über Thukydides liest. Bucer ist nach Köln abgereist, wo der Bischof [Hermann von Wied] dem Evangelium nicht abgeneigt sein soll. Vermigli hat im Engländer [Richard Hilles], dessen Brief [Nr. 1704]beiliegt, einen Freund und Helfer gefunden; Gott lässt die Verfolgten nicht im Stich. Bitte um Fürbitte; Grüße.

A deo patre gratia et pax per Iesum Christum dominum nostrum optimo aeque ac doctissimo viro Enrico Buling[eri]o.

b Nach späteren Abschriften in Zürich StA, E II 352, 119-121, und Zürich ZB, Ms S 52, 84.

Superioribus diebus, quum adhuc una cum meis Basileae agerem, 1 dedi ad te literas, 2 cum ne violarem fidem, quam tibi obstrinxeram adhuc Tiguri, 3 siquidem me receperam haud commissurum, ut de meis rebus te non facerem certiorem, tum quia, ex quo te et de tuis scriptis et de facie agnovi, merito semper feci maximi. His itaque de causis veluti tunc sum impulsus, ut ad te scriberem, ita nunc et has ad te destinare statui. Quibus et hoc accedit, quod in manus tibi eas literas venisse minime arbitror; nam mihi persuadere nequeo, si redditae fuissent, quin abs te iam aliquod responsum haberemus. His itaque resarcietur earum iactura, et nos scies hic esse Argentorati, quandoquidem Basileae non licuit, cuius urbis et situs et caelum quam maxime arridebat, neque id sane dico, quod ab illius ecclesiae piis et doctis hominibus non simus perhumaniter excepti; etenim domini Bonifacii Amerbachii liberalitas in nos 4 mihi semper erit memorabilis neque, ut tradatur oblivioni, unquam patiar. Verum illinc compulsi sumus huc concedere, cum nullae nobis apud eos offerrentur conditiones, per quas exilii nostri possemus pauperiem substentari. Habebant ipsi professorum (ut aiebant) sufficientem copiam, auditorum vero (ut res ipsa monebat) summam inopiam.

Deo igitur propitio Argentoratum veni domini Buceri literis 5 accitus. Id ei Myconius, vir officiosissimus, indicaverat, 6 nos videlicet Basileae vacuos et feriatos subsistere. Neque porro frustra huc venimus; non enim destitit nobis laborare manibus et pedibus 7 dominus Bucerus, priusquam utrique nostrum, Paulo 8 scilicet ac mihi, satis honestum confecerit stipendium. Mihi plane obiectum est munus interpretandi prophetas 9 inter illos, qui theologiam profitentur; Paulus vero provinciam suscepit enarrandi Thucydidem 10 . Qui fit, ut iactati tot fluctibus impiorum et procellis papisticae tyrannidis arbitremur

1 Vermigli hielt sich zusammen mit Paulus Lacisius, Theodosius Trebellius und Julius Terentianus (Giulio Santerenziano) bis 17. Oktober in Basel auf; s. Salvatore Corda, Veritas Sacramenti. A Study in Vermigli's Doctrine of the Lord's Supper, Zürich 1975. -ZBRG VI, S. 16, Anm. 1.
2 Oben Nr. 1674.
3 Die italienischen Glaubensflüchtlinge hatten sich vor ihrer Weiterreise nach Basel um den 11. September zwei Tage in Zürich aufgehalten; vgl. oben Nr. 1662, Anm. 1, sowie Klaus Sturm, Die Theologie Peter Martyr Vermiglis während seines ersten Aufenthalts in Straßburg 1542-1547. Ein Reformkatholik unter den Vätern der reformierten Kirche, Neukirchen-VIuyn 1971. -Beiträge zur Geschichte und Lehre der Reformierten Kirche XXXI, S. 18.
4 Vgl. oben Nr. 1662, 6f. 13-19 mit Anm. 10; 1674, 22-27.
5 Nicht erhalten.
6 Zu diesem ebenfalls verlorenen Brief vgl. oben Nr. 1674, 32-35.
7 Adagia, 1, 4, 15 (LB II 157); 3, 9, 68 (LB II 931).
8 Paulus Lacisius.
9 Vermigli wurde zunächst mit der Auslegung der zwölf kleinen Propheten beauftragt; s. Sturm, aaO, S. 19f.
10 Der griechische Historiker Thukydides (gest. nach 400 v. Chr.) gilt als Begründer der kritischen Geschichtsschreibung und wurde auch von Bullinger geschätzt (vgl. HBSR I 54, Z. 61; II 150). Er verfasste eine Geschichte des Peloponnesischen Krieges in 8 Büchern. -Lit.: Simon Hornblower, in: DNP XII/1 506-512.

iam nobis partam quietem, quae et pietatem et studia coniuncta secum habeat. Faxit deus, ut et oblatis laboribus pares simus et illis nonnihil promoveamus evangelium, idest Christi gloriam, quando istud unum columen est omnium nostrarum actionum.

Coloniam iam profectus est dominus Bucerus; 11 illi det deus exoptatum finem. Speramus, ut per eum illic plurimi participes evangelii efficiantur, a quo non multum abhorrere modo aiunt episcopi 12 illius urbis animum.

Huius boni et humanissimi viri Angli 13 cuius literis 14 mea haec adiuncta , est epistola, haud mediocriter opera utor et crebris officiis adiuvor; nam pro sua fide et liberalitate mihi admodum in Christo amicus est intimus atque munificus. Quod nunc ideo commemorasse libuit, ut deo, omnium bonorum authori, 15 non meo solum, sed et tuo etiam nomine agantur gratiae, vel quod suos nunquam destituat vel quod talem germane credentibus charitatem suggerat, ut Christi eiecta membra haud vulgari benevolentia atque officio prosequantur.

Abs te demum orationis propria christianorum praesidia imploro tibique maximam salutem impartio nostri Pauli nomine, nec minus domino Pellicano, Bibliandro, Gvalterio 16 caeterisque omnibus ecclesiae vestrae sanctis salutem dico.

Argentorati, 14. kalendas ianuarias 1542.

Petrus Martyr Florentinus.

[Adresse auf der Rückseite:] Doctissimo ac pientissimo theologo domino Enrico Bulingerio, Tigurinae ecclesiae concionatori primario mihique imprimis observando. Tiguri.