Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[1434]

Johannes Zwick an
Bullinger
Konstanz,
16. November 1540

Autograph: Zürich StA, E II 364, 67f (Siegel) Ungedruckt

Hat mangels Gelegenheit länger nicht geschrieben; ein von ihm zurückerwarteter Bote ist gestorben. Ist froh, daß es Bullinger wieder besser geht. Daß der englische König [Heinrich VIII.] die Kirche verfolgt, erstaunt ihn angesichts des Schicksals seiner Frauen nicht; auch Kaiser [Karl V.] wütet [in Flandern], während einige Gutes von ihm erwarten. Sobald Joachim [Maler] vom Verlauf der Tagung [in Worms] berichtet, wird Zwick auch Bullinger unterrichten. Hat an Pellikan über [die Nebenehe Philipps von]Hessen und an Leo [Jud]über Michael [Back]geschrieben; Bullinger soll sich der Sache des letzteren annehmen. Konstanz bittet Zürich um Stellungnahme zu einem eherechtlichen Problem; die Zürcher sollen nicht zu streng urteilen. Grüße.

Salus.

Non sileo, quod rarius scribas, sed quod iam occasiones scribendi rariores sint, neque tu peccas tacendo, modo ne indignatione aliqua taceas. Ego quod tuis literis 1 non respondi diutius, factum est expectatione tabellionis; cum enim literas tuas redderet, pollicebatur se brevi rediturum, sed iam ex alio et posteriore tabellione audio illum vita functum 2 .

b vor et gestrichenes esse;
C esse über der Zeile nachgetragen.
d in der Vorlage admonuere.
3 Über die Stellungnahme der Zürcher ist nichts bekannt.
4 Zum Zeugnis für Michael Back s. unten
Nr. 1435, 2-16 (vgl. auch Nr. 1434, 27-29).
1 Nicht erhalten.
2 Keiner der beiden Boten ist namentlich bekannt.

Intellexi autem ex literis tuis, quod non fueris firma valetudine aliquandiu 3 , iam vero te non nichil habere melius a . Quod posterius gratissimum est michi - non tuo ipsius nomine, praestaret enim nos citissime dissolvi et esse cum Christo 4 —, caeterum quotienscunque animum subit, quis status ecciesiae futurus sit ereptis sanctis apostolis, totus exhorresco et video, si non uno impetu, saltem paulatim irrupturam omnem impietatem. Quanquam non ignorem a domino stare, ut ex lapidibus creet filios Abrahae 5 , tamen, an velit, quod potest, quaeritur, deinde, an istud mereatur nostra ingratitudo.

Quae de Anglia scribis 6 , apud me non sunt nova; nichil enim unquam boni pollicitus sum michi de illius rege 7 , postquam truculenter adeo et subdole repudiavit primam uxorem 8 et secundam 9 interfecit, ne quid de rehquis 10 dicam. Extinxit uxores, extinguit etiam sponsam Christi 11 . Idem facit imperator 12 , qui nuper cepit atrociter saevire in suos 13 . Interim sunt, qui boni aliquid de illo sibi pollicentur, id quod connivente domino puichre sentiemus.

|| 68 Quid comitia 14 proditura sint, etiamnum ignoratur, nichil dum audimus ex Ioachimo 15 nostro, speramus tamen innocentiam nostram ipsamque veritatem melius habituram, si nos omnibus expositi simus rationem reddere fidei nostrae. Sed Christus bene omnia vertat. Amen. Cum primum aliquid rescripserit legatus noster, dabo operam, ne tu quoque ignores.

De facto Hessii 16 scribo ad Pellicanum 17 . Sed ad Leonem scribo 18 aliquid de Michaele 19 meo, qui meus est, dum mecum est. Hic te iterum atque iterum rogo, ne quid negligas; sed non est cunctandum.

Deinde quaerunt nostri consilium a vobis, ut audio, in causa divortii sive adulterii 20 . Hic vellemus vos respondere mitius aliquid. non erga nocentes, sed innocentes. Sed et istud ex literis Germanicis ad Leonem.

a vor melius ein gestrichenes, unlesbares Wort.
3 Vgl. oben Nr. 1426, Anm. 3.
4 Vgl. Phil 1, 23.
5 Vgl. Mt 3, 9 par. 6 Wahrscheinlich handelte es sich um Nachrichten aus Briefen von Gwalther und Myconius; vgl. oben Nr. 1420, 86-104; 1426, 25f.
7 Heinrich VIII.
8 Katharina von Aragonien. 9 Anne Boleyn.
10 Jane Seymour und Anna von Kleve (vgl. oben Nr. 1420, 88-90).
11 die Kirche.
12 Karl V.
13 Zum flandrischen Ketzermandat vom 22. September, auf das sich Zwick wohl bezieht, s. unten Nr. 1439, Anm. 14.
14 Gemeint ist das Wormser Religionsgespräch.
15 Joachim Maler.
16 Die Rede ist von der Nebenehe Philipps von Hessen.
17 Der Brief ist nicht erhaten.
18 Auch der Brief an Leo Jud ist verloren.
19 Michael Back; vgl. unten Nr. 1435, 2-16.
20 Vgl. oben Nr. 1433, 3-13.

Iam tu vale, et insta apud dominum multis precibu[s]b , ne nos deserat. Salutant te rursus boni omnes, cumprimis Ambrosius 21 cum fratre 22 .

Ex Constantia, 16. novembris 1540.

Tuus Io. Zvick.

[Adresse auf f. 61 a v.:1 c Domino Hainricho Bullingero, episcopo Tigurino, fratri charissimo.