Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[1395]

Ambrosius Blarer an
Bullinger
Konstanz,
17. Mai 1540

Autograph: Zürich StA, E II 343, 175r. -v. (Siegelspur) Teildruck und zusammenfassende Übersetzung: Blarer BW II 47f, Nr. 869

[Martin] Frecht schickt durch Michael [Adam] Bericht über die Ergebnisse des Tags zu Schmalkalden; Blarer übersendet zusätzlich eine Abschrift der an [die Pfarrer von Konstanz] gelangten, unerwartet erfreulichen, aber unsorgfältig kopierten Akten; bittet um rasche Rücksendung und um Vertraulichkeit und hofft auf noch stärkere Verbindung zwischen ihren Kirchen. Bei dem nach Speyer angesetzten Religionsgespräch ist mit Intrigen zu rechnen; möge es Gott zum Guten wenden! Empfiehlt Hieronymus [...] von Siena, der mit einem Empfehlungsschreiben von Philipp [Melanchthon] nach Bern unterwegs ist. Hat gehört, Bullinger habe in einem Brief an einen Churer Pfarrer Bucer angegriffen, und dieser habe in ebenso scharfem Ton erwidert; appelliert an seine Milde und beschwört ihn - auch im Namen Zwicks und anderer -, Bucer nicht unnötig zu verletzen, da dieser als Werkzeug Gottes wesentlich dazu beiträgt, der evangelischen Sache zum Durchbruch zu verhelfen. Grüße.

S. Quamquam Frechtus noster per Michaelem 1 hunc vestrum capita eorum, quae Schmalckhaldiae acta sunt, ad vos a mittit 2 , nos tamen b nihilosecius rem tibi non ingratam facturos nos putavimus, si totum, quod nos accepimus, ad te caeterosque symmystas tuos mittamus, praesertim, quum in proximis ad Zviccium literis 3 istuc magno desiderio visus sis petere. Accipe igitur, venerande simul et charissime frater, et nobiscum, quam potes, in domino gratulare, quod omnia melius et nostra et multorum aliorum expectatione ceciderunt, ut plane videamus servatorem Christum praesentissimo suo numine nostris adfuisse. Tametsi vero non vacaverit, quae ab archetypo non satis diligenter scripto descripta sunt, relegere et emendare, existimamus tamen quod ad rem ipsam adtinet, omnia c vos dilucide intellecturos. Verum, heus tu mi frater, omnino volumus, ut quamprimum descriptum proximo nuncio exemplar hoc bona fide remittas, si tamen transcribendum vobis

16. Mai); in Gwalthers Brief vom 16. Mai ist ebenfalls von der bevorstehenden Reise Butlers nach Frankfurt die Rede (vgl. oben Nr. 1393, Z. 6-13).
a ad vos über der Zeile nachgetragen.
b tamen über der Zeile nachgetragen.
c omnia über der Zeile nachgetragen.
1 Michael Adam, vgl. unten Nr. 1397, 22f.
2 Siehe Martin Frecht an Konrad Pellikan, 4. Mai 1540 (Zürich ZB, Ms F 47, 33f).
3 Bullingers Brief an Johannes Zwick ist nicht erhalten.

existimatis 4 . Deinde vide, ne in calumniatorum manus ista incidant neve quisquam a nobis missa resciscat certas ob caussas. Iain unum illud ardentibus votis a domino petimus, ut vestrae quoque ecclesiae nostris arctius coniungantur, quo hostium impetus et fortius ferre et felicius eludere valeamus.

Caesaris 5 comitia, quae ad 6. iunii Spirae vult celebrari 6 idque unius religionis caussa, non carent mirabilium (non dicam aliud) conatuum suspitione. Dominus bene vertat, cui totos nos, quanticumque sumus, permittemus animas nostras apud illum, qui unus servare potest 7 , deponentes.

Hieronymum 8 hunc, Senensem presbyterum, christianice tibi caetensque commendo; mecum egit diebus plus minus decem, vir, quantum tanti Il i temporis convictu coniicere licuit, valde pius et mediocriter eruditus, qui ad Bernates quoque a Philippo 9 commendaticias habet.

||175v. Accipimus non sine magno animi dolore te acerba quaedam in Bucerum ad parochum quendam Curiensem, ni fallor, scripsisse atque eas literas in manus venisse Buceri, qui nihilo mitiora responderit 10 . Ah, mi toto mihi pectore charissime Bullingere, si non vanum est, quod audivirnus, per 11 communem salutis authorem te obsecramus, ut pro genuina tua mansuetudine et animi placiditate positis id genus adfectibus in gratiam cum illo redeas. Sunt alioqui omnia nostra plus satis exuicerata, etiamsi a novis vulneribus infligendis manus abstineamus. Est Bucerus multis nominibus omnibus christianis valde quam amandus et suspiciendus, nec unquam dubitavimus illum dominum et gloriam eius puro corde quaerere. Interim tamen vehementer nobis ab isto concordandi studio, quod immodicum nobis in ipso esse videbatur, metuimus veriti, ne -quod dicitur - extra oleas 12 . Sed quum clare videamus caelestem patrem non deesse organi sui conatibus, nos quoque non desimus illi pariter et nobis, quo communibus studiis et iunctis copiis adversariis, qui extrema iam experturi putantur, pares, adeoque superiores esse possimus. Quod ego peto, idem et Zviccius noster et alii nostri

4 Bullinger fertigte einen Auszug an; vgl. unten Nr. 1398, Anm. 1. 5 Karl V.
6 Die ursprünglich nach Speyer einberufene Tagung (vgl. ADRG I/1 25-28, Nr. 5) wurde wegen einer Seuche nach Hagenau verlegt; s. unten Nr. 1399, 21-23.
7 Vgl. Jud 24.
8 Hieronymus, ein Priester aus Siena, der wegen seiner reformatorischen Überzeugung Italien verlassen hatte, überbrachte im Frühjahr 1539 einen Brief Melanchthons an Thomas Cromwell von Frankfurt nach London und legte dort auch Empfehlungsschreiben von Luther, Osiander u. a. vor (s. MBW 2173 und LP XIV/1 382, Nr. 806). Am 11. Februar
1540 gab ihm Melanchthon Empfehlungen an den Berner Rat und an Calvin mit (s. MBW 2365f). Letzterer ist zu entnehmen, daß er auf eine Pfründe im ehemals savoyischen Gebiet hoffte. Vgl. auch unten Nr. 1399, 1-10.
9 Philipp Melanchthon.
10 Das Gerücht bezieht sich auf Bullingers Widmungsvorrede an Johannes Travers vom Juli 1539 und den anschließenden Brief Bucers an Comander; vgl. Bullingers Stellungnahme, unten Nr. 1398, 25-43.
11 Vgl. Hebr 5,9.
12 über das Maß hinaus; vgl. Adagia, 2, 2, 10 (LB II 451f).

tui amantissimi omnes petunt, nec dubitamus, qua es pectoris suavitate, quin tuapte sponte huc propendeas, ut amicus quam adversarius Bucero esse malis.

Salutem tibi adscribere iubent Zviccius et germani nostri fratres 13 cum sorore nostra Margareta 14 . Commenda me optimis amicis et fratribus Pellicano, Leoni 15 , Theodoro 16 , Carlostadio 17 caeterisque amicis etc. Zviccius ipse ad vos scribit 18 . Uxor mea 19 tuam 20 opido quam amanter salutat. Bene vale, anime mi, et Christo me nostramque ecclesiam unice semper et christianice commenda.

Constantiae, 17. maii anno 1540.

Tuus Ambros. Blaurerus.

[Adresse auf f. 175a r.:] Ornatissimo viro d. Heinricho Bullingero, Tiguricensis ecclesiae antistiti, domino et fratri longe charissimo.