Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[1026]

Oswald Myconius an
Bullinger
Basel,
26. Juli 1537

Autograph a : Zürich StA, E II 336, 168r.-v. (neu: 186r.-v.)(Siegelspur) Teildrucke: Corr. des réformateurs IV 266-268, Nr. 645; CO X/2 117f, Nr. 72

Caroli hat in Frankreich Zuflucht gefunden, wo er die Vorbehalte gegenüber der evangelischen Lehre verstärken wird. Auch [Guillaume]Bigot, der durch Grynäus im Glauben gefördert wurde, könnte unter dem Einfluß der Kardinäle, die seine Begnadigung erwirkten, zum Gegner werden. Die Uneinigkeit der Berner Pfarrer kommt geldgierigen Bernern gelegen und schadet dem Ruf des Evangeliums; Myconius drängt Bullinger erneut, dagegen aufzutreten. Ist sich seiner Geringfügigkeit wohl bewußt. Weiß nichts von den Verhandlungen der Eidgenossen. [Erasmus Alber] ist in die Mark Brandenburg, Bugenhagen nach Dänemark berufen worden. Bittet um Stellungnahme zu Bucers Rechtfertigungsangebot. Grüße.

S. Carolum audio receptum in Gallias 1 , quod rex 2 audierit ipsum reclamare Lutheranis. Nescio, si res ita habeat. Illud certum est evangelii sectatores non ob aliam causam peius apud illum audire, nisi quod putat eos non recte sentire de divinitate Christi. Quod si nunc recepisset istum, ut ad nos nobilis vir et pius 3 hodie retulit coram, is, vereor, frigidam 4 suffusurus esset non segniter. Adfirmavit idem Carolum propemodum delyrare, unde quidam divinant, quae facit, non bene sibi conscium facere. Equidem nescio, quid rei sit. Quamdiu fuit apud nos, taliter egit, ut iurassem bonum esse virum. Haec ideo scribo, ut mecum timeas Galliam habere, qui absterreat magis magisque, ne recipiat evangelium, atque hoc profecto contra animi mei sententiam.

a Mit Unterstreichungen und einer Randbemerkung von späterer Hand.
1 Caroli hatte nach seiner Entlassung beim Erzbischof von Lyon, François Tournon, Zuflucht gefunden; s. Bähler, Caroli 97.
2 Franz I.
3 Wahrscheinlich handelt es sich um Antoine Morelet du Museau, der soeben nach Basel zurückgekehrt war; vgl. Con. des réformateurs IV 268.
4 Zu ergänzen: aquam. Gemeint ist: Mißtrauen säen; vgl. Adagia 1, 10, 51 (LB II 382).

Receptus est item Bigotius 5 , vir philosophus scientia magnus, poeta, linguarum peritus, interim miles et homicida, quamobrem hactenus caruit gratia regis. Et receptus est beneficio cardinalium quorundam 6 . Dum hic fuit, incepit Grynaeo doctore sapere de Christo pulchre; nunc, postquam beneficium sensit, imo plaene accepit ab illis viris, nescio iterum, quid cogitem. Timeo iam alterum esse, qui relicta cognitione veritatis inter Gallos remoram iniiciat. Utinam non vere divinem!

De dissensione fratrum Bernensium denuo rogo, diligentiam adhibeas; nam hoc die crudelissima de ipsis accipio 7 . Partes habent et eas fovent, pro concionibus nullae ad unitatem adhortationes, ut, qui aliunde adveniunt, dicant: "Qualenam est hoc evangelium?" Deinde constat in Galliis 8 abiisse in proverbium "evangelium Bernatum" propter anxios quosdam pecuniarum voratores, quorum manifesta avaricia et insatiabilis tribuitur dissidio fratrum; qua ratione, divinabis ipse facilime. Queruntur item Sabaudienses 9 , ubi duci obolus fuerit dandus, nunc dandi sint duo, et non esse, quod praefectos satiare queat; putasse semper se Bernenses coluisse praeter caeteros iusticiam ex evangelii doctrina, nunc multo sentire aliud et videre, qualenam evangelium eis praedicetur. Haec apud te, ut scripturus ad illos habeas b , quod suppeditet aliquo modo stimulos, qui moveant - non quod tibi desit, quo moveas, sed quia, quae dico, nescire te arbitror.

De me vero, qui sentit nihil me esse, is recte sentit 10 . Novi meipsum, et quo diligentius, quicquid sum, perquiro, magis dicere cogor, quod dixi. Deus mei misereatur.

b habeas am Rande nachgetragen.
5 Guillaume Bigot, 1502-1552(?), von Lavai (Dép. Mayenne), ein unruhiger Charakter, studierte zunächst in Angers, mußte aber seine Heimat wegen eines Raufhandels verlassen. Er begleitete seinen Gönner Guillaume Du Bellay nach Deutschland und immatrikulierte sich 1532 als Magister aus Paris in Marburg (s. Wilhelm Falckenheiner, Personenund Ortsregister zu der Matrikel und den Annalen der Universität Marburg 1527-1652, Marburg 1904, S. 11). Grynäus holte ihn 1535 aus Mainz als "professor physices" nach Tübingen (s. Norbert Hofmann, Die Artistenfakultät an der Universität Tübingen 1534-1601, Tübingen 1982. - Contubernium 28, Reg.), doch zerstritt er sich schon bald mit seinen Kollegen und wich 1536 nach Basel aus. Ab 1537 hielt er sich in Frankreich und Italien auf, bis er 1541 Professor der Philosophie in Nîmes wurde. Hier brachte
ihn nicht nur seine umstrittene Lehrweise, sondern auch eine Anklage wegen Totschlags in große Schwierigkeiten. - Lit.: Paul Delauney, Guillaume Bigot, in: Bulletin de la Société française d'Histoire de la Médicine 2, 1903, S. 181-226; [Jean-Charles] Roman d'Amat, in: Dictionnaire de biographie française, Bd. VI, Paris 1954, Sp. 445f.
6 Jean Du Bellay und Odet de Coligny; s. Peter G. Bietenholz, Basle and France in the Sixteenth Century. The Basle Humanists and Printers in Their Contacts with Francophone Culture, Genf 1971. - Travaux d'humanisme et renaissance CXII, S. 111.
7 Zur Lage in Bern vgl. auch Meganders Brief vom 27. Juli (unten Nr. 1027).
8 Gemeint sind die 1536 von Bern eroberten französischsprachigen Gebiete.
9 die ehemaligen Untertanen des Herzogs von Savoyen.
10 Vgl. oben Nr. 1025, 25-27.

De foederatis 11 nihil scio, nisi quod sint miseri. Praeterea elector Brandeburgensis 12 misit ad landgravium 13 pro concionatore evangelico; is statim missus abiit in Marchiam 14 . Spes inde nonnulla concipitur. Pomeranus vocatus a rege Danorum migravit 15 , et Lutherus restitutus est in locum suum, id est, ||168v. factus est iterum parochus 16 .

Nosti nimirum de literis, quas Bucerus s[cri]psit c ad senatum Bernensem pro repurgatione sua 17 . Vellem scire, quid h[ic]d sentires 18 .

Vale cum uxore 19 et liberis 20 felicissime. Fratres omnes opto sal[vos]e .

Basileae, 26. iulii anno 37.

Tuus Myco.

[Adresse darunter:] Domino Heinricho Bullingero, doctissimo fratri in domino suo colendissimo.