[1843]
Autograph: Zürich StA, E II 345, 246 (Siegelspur) Ungedruckt
Übersendet heimlich abgeschriebene Thesen Schwenckfelds [,,Summarium von zwaierlai stande"?], in denen dieser über die menschliche und göttliche Natur Christi in einer Weise lehrt, die unsere Erlösung infrage stellt; solchen Irrtümern, mit denen das einfache Volk verführt wird, muss nach Kräften entgegengetreten werden. Begrüßt die in Bullingers Kommentaren zum Matthäus- und Johannesevangelium geäußerte Kritik an [Schwenckfelds] Irrlehre und sammelt Väterstellen gegen diese; Bullinger kann Schwenckfelds Schrift auch an Vadian weiterleiten. [Martin] Frecht schreibt, [Johannes] Cochläus habe ein schändliches Buch gegen Bullinger [,,De canonicae scripturae et catholicae ecclesiae autoritate"]publiziert. Nachrichten und Gerüchte über den Einzug des Kaisers in Speyer, die angebliche Unterstützung des französischen [Königs Franz I.] durch die evangelischen Eidgenossen, neue Kardinalsernennungen und Truppenwerbungen für Kaiser [Karl V.] bei Memmingen. Schuler hat vom Wein gekostet, den Bürgermeister [Balthasar]Funk aus Bullingers Vorrat erwarb; Dank und Grüße.
S. En mitto, doctissime Bullingere, proposition[es Sve]nckfeldii al , quas nuper
ex illius authographo clam ad manus meas perveniente exscripse[ram.Briefe_Vol_14_085 arpa
P]rodit b tandem venena sua lubricus anguis, quae hac unica hypochrisi
obtrusit vafre secure stertentibus et parum oculatis hominibus, qui non simplici
veritate, sed sinuosis huiusmodi cavillationibus gaudent. Primo articulo
2 apertis atque disertis verbis negat aut veram humanitatem in Christo
aut infinitam dei substantiam mortalitati et corruptibilitati facit obnoxiam. Si
primum plane confundit et in dubium vertit negotium redemptionis nostrae,
quod in cruce moriens secundum veram humanitatem patravit, negat articulum
fidei, quo natum ex c Maria virgine Christum vere credimus et in
universa confitetur ecclesia, 3 negat item catastrophen omnium miseriarum
electorum dei, futuram scilicet corporum resurrectionem transfigurandaque
corpora nostra humilia, ut conformia reddat corpori suo glorioso. Vah, quot
rrorum plaustra secum vehit d frons huius scripti! De recessu abstrusiore
quid horrendi non timeas erupturum? Porro, si infinitam dei substantiam
mortalitati et corruptibilitati e facit obnoxiam (nam in tertio articulo 4 filium
dei Iesum Christum secundum utranque naturam cruci suffixum adfirmat,
quam inpiam sententiam contraria nostra, quae adpinxit, plenius confirmant),
iam deum plane tollit, qui iuxta substantiam in Christo infinitus,
immortalis est et incorruptibilis. Si enim Christus secundum naturam humanam
naturalis dei filius est et humanitas Christi in tempore initium sumpsit
vereque Christus secundum eam naturam mortalis et omnibus naturae
calumniis excepto peccato subiectus per omnia similis factus est fratribus
testante apostolo, 5 deus praeterea "in carne non ex intervallo agens aut sicut
in prophetis loquens coniunctam ei humanitatem retinuit, per quam similem
nostrae carnem recipiens omnem ad se traxit humanitatem f ", inquit Basilius,
6 Caesariensis episcopus, iam deus secundum suam naturam passus est
mortalis et corruptibilis, non g est aeternus greek greek greek 7 , in quo tunc, obsecro,
spes h nostra tute collocanda? Ach, bone deus, quae mala adobruuntBriefe_Vol_14_086 arpa
ecclesiam tuam anxie sanguine Christi paratam! Hae sunt apocalypses et
obtasiae 8 , quibus sese magni venditat inerti populo simplicique plebeculae
vere mutabundus ille terque quaterque miser plenis buccis. Hec horrenda
monstra hiis tantum summopere i grata sunt, quibus cordi est k periculosa
novitas quique nec micam succi christianae religionis hactenus degustarunt.
Sed vero dei iuditio sic mendaciis ficta fucataque 1 veritatis spetie oblitis
inescari oportet, quibus fastidio simplex est veritas. Dominus concedat nobis
spiritus sui fervorem adeoque multam parrhisian 9 veritatem intrepide adserendi.
Adversus tantas pestes ecclesiarum adferam et ego de talento michi
concredito.
Legi quam diligentissime (ut tua omnia soleo) ea, que passim in commentariis tuis super Mathei et Ioannis euangelicov[!]10 contra hunc horrendissimum errorem edidisti, 11 que michi profecto gratissima sunt non tantum tuo, sed multo magis veritatis nomine, cuius solius ingenium est conscientias obfirmare et tranquillas reddere. Dominus det, ut quam diutissime ecclesiae Christi et nobis prodesse valeas. Ego colligo super hoc negotio omnium patrum sententias, quos vel in bibliotheca mea habeo vel aliunde corradere possum. Diligenter illorum scripta pro mea tenuitate perlustro. Hinc quottidie clarius video inpiissimum illum hypochritam inauditos et infinitos errores alias adflictae ecclesiae obtrudere; sed dominus tandem palam faciet hominis perversi imposturam. Potes d. d. Vadiano hosce Svenckfeldii errores mittere, si illi nondum visos putaris. 12
De Cochleo, Sorbonico monstro, paucis diebus ad me Frechtus meus in hec verba scripsit: 13 "Cochleus etiam contra Bullingerum nostrum aliquid aedidit 14 dignum profecto Rotzlefflio 15 " etc.
Imperator 19. ianuarii Spiram comitia celebraturus venit. 16 Mussitant nonnulli apud nos Helvetios evangelicos etiam Turcomastigem 17 Gallum 18 sub
Briefe_Vol_14_087 | arpa |
---|
appetens ver velle iuvare. 19 Papa 20 in hoc est totus m , ut novos cardinales creet; 21 rubros enim galeros ante paucos annos in Gallia paraverat. Iam incipit satis diu venales vendere. Sic antichristus arctius sibi sua copulat mancipia. Dum haec scribo, cesar apud nos Meminge militem colligit.
Vina consuli nostro Funckio 22 e tua paenu n 23 vendita degustavi. Ago simul cum uxore 24 mea tibi gratias pro tuo in me dono, mi frater charissime. Valeo cum liberis 25 et calefactrice uxore mea per dominum. Ut tu cum costa 26 tua totaque familia valeas, optamus ex animo. Salutant te fratres mei symiste 27 , maxime Bartholomeus Bertlinus, una cum consule Funckio. Praesente nunctio 28 rescribe, mi Bullingere, et vale Gervasiumque tuum, ut soles, ama.
Date Meminge, 31. ianuarii 1544.
Gervasius tuus Scolasticus.
[Adresse auf der Rückseite:] Ornatissimo viro domino Heinricho Bullingero, Tigurinae ecclesie antistiti vigilantissimo, singulari amico et fratri longe charissimo etc.