[143]

Autograph: Zürich StA, E II 364,1f. Siegelspur. —Ungedruckt

Berichtet Gutes über die Lage in Konstanz. Ambrosius [Blarer] ist vorläufig noch in Isny. Günstige Nachrichten von den Türken, die abgezogen sind; die eigenen Truppen sind aber noch nicht zurück. Hat vom Unrecht gehört, das die Zürcher erleiden müssen. Mahnt zur Geduld. Entschuldigt sich dafür, daß er zu wenig häufig schreibt. Grüße.

Salus et pax per Christum.

Summum gaudium est mihi, quod omnes recte valetis, charissime frater. Utinam diu audiam hoc nuntium, maxime ut in domino et virtute spiritus sui quam diutissime salvi sitis. Dominus autem ipse augeat hanc salutem publicitus atque privatim. Et nos bene habemus, maxime cum bene habeat ecclesia nostra dempta zizania ² . Ambrosius, frater noster, manet Isne. De reditu non sumus certi, sed speramus eum statuisse hybernare apud nos ³ .

De bello turcico ⁴ audimus non infoelicia, scilicet hostem evanuisse. Nescio, quem timorem illi dominus incusserit, cum interim alii hoc tribuant pugnis, idque cum potentiae dei aut voluntatis suae ignominia. Faustum vero nuntium esse potest, si peiora respiciantur. Sed certe satis infaeliciter pugnat Germania, cum tanto impendio alternis ferme annis gravatur, etiam si nullum aliud periculum sit. Hostis satis est versipellis. Nam illato damno, occisis et in captivitatem abductis multis, multis incendio perditis, terra misere devastata ipse tandem salvus abit assequutus certe, quod voluit. Nocere enim voluit et nocuit satis superque, rediturus insperato, cum primum voluerit. Quam infoeliciter prudentes sunt in belli negociis Germani, cum non pugnatum credunt, nisi fusis utrinque innumeris copiis, imo nisi ipsi sese miserrime prosternant!

Milites nostri ⁵ non redierunt, sed reditum expectamus in dies. Abituros hortabar, quibus moribus et quo animo redeundum esset. Utinam tales videamus. Alioqui nosti quid doceant bella. Quodsi vero abusi fuerimus hac victoria, videbimus et experiemur, quam facile sit domino rependere ingratitudinem nostram.

||2. Praeterea audimus vos multis iniustitiis nescio a quibus gravari. Sed utilius exercitium est gravari ⁶ quam alios gravare. Memineritis vos quoque regnasse. Nolite statim excandescere ad quamvis iniuriam, ne invocetis carnis brachium nec meditemini pro iustitia forte vindictam. Suspectus sit zelus, suspecti sint instigatores quidam, qui pro privatis iniuriis patientia vincendis turbas vellent excitari. Sic dominus

von 1532 s. Turetschek 318-336 und im speziellen noch Gertrud Gerhartl, Die Niederlage der Türken am Steinfeld 1532, [Wien] 1974. — Militärhistorische Schriftenreihe, Heft 26.

Briefe_Vol_02_0252	arpa

---

tuebitur tandem causam non vestram, sed suam. Humilitate et patientia in nostram sententiam trahimus et deum et homines. Dominus autem sit nobiscum. Amen.

Exigis ⁷ a me frequentes literas, quas ego abs te quoque exigo, quanquam sciam, quibus negotiis et studiis obruaris [!]. Mihi etsi otium esset, non tamen ingenium est scribendi. Alioqui nunquam non scriberem «obruaris».

Quantum fieri potuit, subventum est huic misero ⁸ , sed non pro necessitate. Non credis, quam non possit a nobis fieri, quod tamen omnibus votis optamus.

Pro humanitate et benevolentia vestra mihi praestita, cum apud vos essem ⁹ , non cesso habere gratias. Et per te saluto omnes hospites et convivas. Tu adde nomina.

Pellicanum patrem in primis salvum iubeo. Utinam uxor tua 10 , liberi, familia et omnia tua salva sint.

Atramentarium parabo.

Vale.

Constantiae, 26. octobris 1532.

[Ohne Adresse.]