Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[873]

Bullinger an
Oswald Myconius
[Zürich],
4. August 1536

Autograph: Zürich StA, E II 342, 69 (Siegelspur) Ungedruckt

Wird einzig durch Myconius [über die Konkordiengespräche]auf dem laufenden gehalten; die Straßburger [Bucer und Capitol verhandeln inzwischen mit Basel, als ob sie das [Erste Helvetische] Bekenntnis nicht kennen würden. Die Veröffentlichung von Briefen Zwinglis und Oekolampads hat Luther zur Forderung eines Widerrufs veranlaßt, doch die Tolerierung der darin enthaltenen Abendmahlslehre ist Voraussetzung einer Einigung. Bullinger will das Urteil der Strassburger über Vadians ["Aphorismen"] abwarten. Während er selbst die [Wittenberger Konkordie] nicht billigen kann, wird Luther deren Auslegung durch die Straßburger kaum annehmen; diese haben allerdings einst Zusagen bezüglich des [Ersten Helvetischen]Bekenntnisses gemacht. Erasmus [Schmid]überbringt das Buch Vadians. Bullinger hofft auf einen Besuch von Myconius oder Grynäus.

Gratiam et vitae innocentiam a domino.

Ago tibi gratias, Myconi cordatissime, qui tam fideliter rerum earum, quae nos scire refert, efficis certiorem 1 . Caeterum, quo plura mittis ac scribis, hoc minus explicare me possum e verborum tricis. A nemine te excepto accepimus hactenus huius negotii vel tantillum. Omnibus, ut audio, scribunt Argentoratenses, nobis sous scribunt nihil. Cum vestris etiam commentantur et, quid hoc in negotio sentiant, inquirunt, quasi vero nesciant, quid Basileae conscripserimus quidve responderimus 2 . Si Luthero placet confessio nostra, libere dicata. Si displicet, quid dissimulant? Cur pacem clamant, ubi nulla est pax? Nos de eucharistia secus loqui, scribere et confiteri non possumus, quam confessi sunt sancte memoriae patres nostri Zvinglius et Oecolampadius. Lutherus vero revocationem petiit a Bucero 3 idque propter epistolare Zvinglii et Oecolampadii 4 . At in hoc ultimus ille extat dialogus Oecolampadii 5 , quem in expositione articulorum Wittembergensium citant toties 6 . In eodem extat epistola Zvinglii folio 127 7 in , qua disertis verbis testatus est, quatenus illi cum

a dicat aus dicant korrigiert.
1 Myconius hatte Bullinger am 31. Juli ein Memorandum der Straßburger Theologen über die Wittenberger Konkordie zukommen lassen; vgl. oben Nr. 871, 1-17.
2 Zur Basler Tagung von Anfang Februar und zum Ersten Helvetischen Bekenntnis s. oben Nr. 737, Anm. 1.
3 Siehe BucerDS VI/1 143, 1-3.
4 Die Veröffentlichung von Briefen Zwinglis und Oekolampads (Ioannis Oecolampadii et Huldrichi Zvinglii epistolarum libri quatuor, Basel 1536; Oekolampad-Bibliographie
88f, Nr. 182) war von Luther zu Beginn der Wittenberger Verhandlungen kritisiert worden; s. BucerDS VI/1 142, 8-11.
5 AaO, f. 130r.-168v. (Oekolampad, Quid de Eucharistia veteres... senserint, dialogus ...; s. Oekolampad-Bibliographie 78, Nr. 164).
6 BucerDS VI/1 223, 1-3. l l f: 224, 2. 5.
7 Gemeint ist kaum Zwinglis "Responsio brevis" (aaO, f. 123r.-127r.; Z V 317-358), sondern der scharfe Brief Zwinglis an Osiander vom 6. Mai 1527 (f. 128r.-129r.; Z IX 127-130, Nr. 617).

Luthero conveniat. Certe eatenus nobis quoque cum illo convenit. Quid b opus erat stipulari docturos nos porro secundum confessionem Saxonicam c8 ? Quodsi epistolare ferre potest Lutherus, sane convenit nobis cum ipso. Si non potest, non video, quis sit usus expositionis Argentoratensium. Videntur mihi subinde, mi Myconi, negotium planum obscurare. Expectabimus d iuditium ipsorum de libris loachimi Vadiani e9 . Proinde probare non possum articulos. Expositionem Lutherus, metuo, non recipiet. Breviter, non video, cur nos urgere possint, cum semel confessi simus Basileae, quod tum quoque placuit Argentoratensibus. Scis enim, quid tum sint polliciti. Periculum timeo. Plura nob. Reliqua Erasmus noster 10 exponet. Habet f is, quae scripsit de eucharistia Vadianus g .

Utinam vel tu vel charissimus ille Gryneus nos accederet aliquando!

Valebis plurimum.

4. augusti 1536.

H. Bullingerus tuus.

[Adresse auf der Rückseite:] Suo longe charissimo fratri d. Osvaldo Myconio, Basileien[sium] antistiti fidelissimo.

b-c von Quid bis Saxonicam am Rande nachgetragen.
d-e von Expectabimus bis Vadiani am Rande nachgetragen.
f-g von habet bis Vadianus am Rande nachgetragen.
8 Vgl. oben Nr. 857, 13-15 mit Anm. 9.
9 Zu Vadians "Aphorismorum libri sex de consideratione eucharistiae" s. HBBW V, S. 360, Anm. 9.
10 Erasmus Schmid.