[612]
Autograph: Zürich StA, E II 359, 2747 (Siegelspur) Teilübersetzung: [Hans Heinrich Füssli], in: Njbl. der Chorherren auf das Jahr 1781, 3. Stück, [Zürich 1780], S. 7
Berichtet, daß [Heinrich] Lavater am Abend [des 4. Juli] — wegen der sommerlichen Hitze, aber auch wegen der Hautreizungen, unter denen er litt -in der nahen III baden ging, den Fluß zusammen mit zwei andern Schülern überquerte, beim Zurückschwimmen aber von einem Krampf befallen wurde und unter den Augen des Vorstehers des Kollegiums [Melchior Cumanus] und anderer Zuschauer ertrank; sein Leichnam wurde erst am Tage darauf gefunden und bestattet.
Domino Henrico Bullingero, patri suo inprimis colendo, s. p.
Non equidem arbitror multis ambagibus apud te opus fore, partim quia omnes fortunae casus non tam fortiter ferre, quam faeliciter superare didicisti, partim vero, cum has literas alii nuntii plurimi et ipsa denique fama, quae est ipsius velocitas, anteverterit forsan omni generi virtutum sanctissimisque literarum studiis consecratum vixisse Lavaterum 1 . Abiit frigida lavatum iterum atque iterum cum uno et altero convictorum, qui simul omnes in unis aedibus conversamur 2 . Hominem eo insaniae perduxit vehemens calor aestivus, impulerunt et scabiei reliquiae, qua se tota liberatum in hac ratione sperabat, in hyeme quoque praeterita renuens aliam adhibere medicinam, quamlibet diris modis a scabie vexaretur. Itaque repetit flumen prope urbem 3 , quod antea quoque bis vel ter ingressus erat, sed iam confidentius non lavare contentus, nisi et traiiceret. Atque utinam, o deus immortalis, eadem faelicitate contigisset emergere, qua cum duobus aliis studiosis 4 traiecit. In ripa stetit cum aliis multis, qui toti collegio praefectus est 5 . Sed quid multis? Nemo potuit, vel si vitam in ultimum discrimen vocasset, Lavaterum in tanta fluvii profunditate (proh dolor) nutantem e periculo mortis eripere. Non est adeo difficilis traiectus eo loci, sed a spasmo nimirum subito correptum, utcunque natare quidem a , sed enatare non erat reliquarum virium. Nam eiusmodi se timere morbum,
utpote quo saepius laborasset, non solum alias, verum et interea, dum exueretur, questus est. Horrendum spectaculum b . Cum enim plusquam laboriose diuque corpus iactitasset strenue pugnans evadere, et cum nulla salutis spes affulgeret, solis manibus eminentibus iisque iunctis aliquandiu et in coelum sublatis non multo post inferior torrentis violentia oppressus est. Nec vel mortuus eo die amplius inveniri potuit, sed postridie demum et inventum et honeste sepultum est cadaver. Habes omnem rem optima fide perscriptam, quamvis ego ipse nequaquam interfuerim nec interfuisse vellem, nisi etiam adesse opemque ferre potuissem. Istius calamitosi balnei illi fuerunt soli conscii, qui una laverunt; caeteri sodales 6 e collegio ipseque in collegio summus forte fortuna intervenerunt. Quid ego nunc apud te querelas effundam? Equidem invitum me contineo. Quae etenim consolatio tanto poterit esse dolore superior, cum (ut virtutes ipsius praeteream et summum studium in bonis literis domestice tibi cognitum) omnium meorum sodalium plurimis nominibus coniunctissimo et tantum non solatio vitae miserabiliter spoliatus sim. Verum audi potius d. Bedrotum, qui haec omnia literis ad te diligenter exequetur 7 .
Vale faelicissime cum tota ecclesia Tigurina.
Scriptum Argentorati in aedibus d. Bedroti anno 1535, 9. julii.
Otho Werdmüllerus tibi obsequentissimus.
[Adresse auf der Rückseite:] Solidae ac verae doctrinae explorataeque fidei d. Henrico Bullingero, verbi ministro Tigurinae ecclesiae praestantissimo suo patri semper venerando.