Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[608]

Johannes Zwick an
Bullinger
[Konstanz],
3. Juli 1535

Autograph: Zürich StA, E II 346, 17f (Siegelspur) Ungedruckt

Kann die versprochene Antwort noch nicht geben, aber Thomas [Blarer] hat bereits geschrieben und wohl auch mit Bullinger über die Prädestination und die Lage in Württemberg gesprochen, außerdem kommt eventuell Konrad [Zwick] bald nach Zürich; aus diesen Gründen sendet er Bullingers [Prädestinationsschrift] unkommentiert zurück. Der Memminger [Pfarrer] Simprecht [Schenck] ist von Capito und Bucer nach Straßburg berufen worden; vielleicht, weil er Bucer in der Abendmahlslehre und beim Streben nach Einigung der schwäbischen Kirchen nicht folgte, während Gervasius [Schuler] in Memmingen, der Ulmer [Martin] Frecht und die Augsburger schon gewonnen sind; vielleicht soll er auch Bucer und Capito während einer Frankreichreise vertreten. Grüße.

O me terque quaterque miserum 1 , qui toties polliceor 2 proximo semper tabellione me responsurum, cum hoc ipsum nec iam faciam 3 . Sed solus candor tuus me consolatur, deinde, quod non ignoras, quantum inter os et offam intervenire possit 4 . Scripsit autem ad te consobrinus Thomas 5 . Deinde non dubito, quin coram de multis tecum contulerit 6 , praecipue quoque de praedestinationis sententia, deinde, ut sese res habeant in Wirtenbergensi ducatu. Hinc certe excusari possum, si non modo differam, sed totus cessem de hisce scribere, quorum a ille te per literas et coram fecit certissimum. Deinde fieri potest, ut

15 Welche vier Personen dazu bestimmt wurden, ist nicht bekannt.
a vor quorum gestrichenes de.
1 Zur Redensart vgl. Lateinisches Hexameter-Lexikon. Dichterisches Formelgut von Ennius bis zum Archipoeta, zusammengestellt v. Otto Schumann, Teil 5, München 1982. —Monumenta Germaniae Historica, Hilfsmittel IV/5, S. 432-434.
2 Siehe oben Nr. 588, 2f.
3 Vgl. unten Anm. 10.
4 Vgl. Adagia, 1, 5, 2 (LB II 182); Otto 259,Nr. 1311.
5 Thomas Blarer hatte am 16. Juni an Bullinger geschrieben, s. oben Nr. 592.
6 Nämlich bei seinem Besuch in Zürich vor Mitte Juni 1535, vgl. oben Nr. 592, 2 mit Anm. 1.

fratrem Chunradum 7 brevi videas apud Tigurum 8 . Tum quoque pro mutis literis habebis vivas. Libellum tamen remitto 9 , ne forte aegre isto careas. Responsionem expecta 10 . Nunc, si me eneces, dare non possum.

Unum hoc addo, Sympertum 11 Memmingensem a Capitone et Bucero vocatum Argentoratum. Per nos eo profectus est. Causam vocationis ignorat, sed nisi me fallat nasus, non nihil olfacio 12 . Sympertus tardior hactenus fuit in amplectenda sententia exhibitionis illius ipsissimae corporis Christi in coena, Bucero quoque non nihil restitit Memmingae; ergo Argentoratum vocatus esse potest, ut hanc sententiam imbibat. Deinde, cum Bucerus, certe honorantissimus vir, totus in hoc sit (quod suspicor), ut ecclesiarum aliquot Sveviae in unum coeant et iuxta oeconomiam ||18 ad Monasterienses scriptam 13 reconcilientur, Sympertus vero non videatur accessurus, vocatus est fortassis, ut huius rei causa plenius instituatur. Interim absente Symperto b Gervasius 14 agit, quod illo praesente aut non posset aut non tam comode posset. Habet Bucerus Ulmensem Frechtum, habet iam fratres Augustanos, qui sese subscripserunt 15 , si modo bona fide et ex conscientia. Ex Argentorato vero prodit lex. Quodsi Memmingam addiderit, de reliquis ecclesiis forte minus est sollicitus. De nostra ecclesia nihil est, quod speret. Ambrosium c16 an habeat, plane nescio. Sunt autem, qui suspicantur Bucerum cum Capitone in Galliam abiturum, Sympertum interim facturum offitium Argentorati, cum Memminga illo non difficulter carere possit. Utcumque sit, brevi scivero. Orandus interim dominus, ne inducat nos in tentationem 17 .

Vale cum charissimo meo Pellicano et familiis vestris.

3. iulii 1535.

Parce, obsecro, tam minime latinae scriptioni.

Tuus Io. Zvick.

[Adresse auf S. 24:] Clarissimo viro d. Hainricho Bullingero, domino et fratri observandissimo.

b vor Symperto gestrichenes Gervasio.
c vor Ambrosius gestrichenes nisi.
7 Konrad Zwick.
8 Entgegen dieser Ankündigung kam Konrad Zwick nicht nach Zürich, vgl. unten Nr. 622, 121f.
9 Gemeint ist Bullingers Karlstagsrede über die Prädestination, vgl. oben Nr. 588, 2-4, und Nr. 592, Anm. 2.
10 Zwick nahm am 27. Juli ausführlich zu Bullingers Prädestinationsschrift Stellung, s. unten Nr. 622, 1-76.
11 Simprecht Schenck.
12 Zur Redensart vgl. Adagia, 1, 6, 81 (LB II 253f). — Zwicks nachfolgende Vermutungen
treffen nicht zu, wie er am 27. Juli selbst feststellte (s. unten Nr. 622, 116-120). Bucer, Capito und Ambrosius Blarer wollten Schenck wegen eines Fehltritts möglichst ohne Aufsehen aus Memmingen entfernen; vgl. Blarer BW I 698f. 701. 734. 738.
13 Gemeint ist Bucers "Bericht auß der heyligen geschrift... der Stat und kirchen zu Münster in Westfal erstlich geschriben", s. HBBW IV, S. 124, Anm. 3.
14 Gervasius Schuler.
15 Vgl. unten Nr. 625, Anm. 7.
16 Ambrosius Blarer.
17 Vgl. Mt 6, 13 par.