[274]
Bullinger an
Oswald Myconius
Zürich,
18. Oktober 1533
Autograph: Zürich StA, E II 342, 15r.-v. Siegelspur. -Gedruckt: Füssli I 106-108;
Teilübersetzung: Rudolf; Aussöhnungsversuch 509Bullinger hat Myconius' Brief [Nr. 270]erhalten und freut sich über dessen Liebe für ihn und die Kirche.
Bullinger und Jud mußten sich wegen ihrer Kritik an der Verbrüderung Zürichs mit den V Orten und
an der allgemeinen Trunksucht vor dem Rat verantworten, wurden jedoch freigesprochen und in ihrem
Predigtamt bestätigt. Die Lage ist gefährlich: Während die Katholiken die Reformierten verfolgen, denken
die übrigen Reformierten nur an ihr eigenes Interesse. Die V Orte sind geldgierig und auch untereinander
uneinig. Sie wollen nicht auf die Mahnung der Zürcher hören, die sie vor einem Bündnis mit
fremden Herrschern warnen. Die Zürcher verabscheuen das fremde Gold; die strengen Gesetze gegen das
Pensionenwesen sind weiter in Kraft. Viele wollen ein Bündnis mit Frankreich gegen den Papst. Karlstadt
entsprach dem Wunsch von Myconius, Bullinger ist in der Angelegenheit zuversichtlich.
Gratiam et vitae innocentiam a domino.
Literas tuas 1 charitate plenas accepi et dicere nequeo, quanto cum gaudio, quod
viderem sincerum erga me animum tuum indies magis magisque incalescere, denique
et insignem erga ecclesias curam subinde grandescere.
Vigilamus sane, id quod mones 2 , quantum possumus et quantum gratiae contulit
dominus, adeo ut hisce diebus in ius vocarint nos impii aliquot, quod Leo 3 et ego
paulo acerbius sodalitium illud cum Immontanis 4 , crapulam et ebrietatem accusaveramus
5 . Sed displicuit senatui impiorum conatus, hunc etiam represserit, quamquam
non ita, ut dignum alias erat, et nos in administratione verbi in accusatione scelerum
libere iussit pergere 6 . Adversarii nostri erant Liechti 7 , Krieg 8 , Beltzinger 9 , Boßhart 10 ,
und Verwaltung des Zürcher Staatswesens
in den Jahren 1531 bis 1575, Bern und
Frankfurt a. M. 1982. -ZBRG XII, S. 38f.
Füßly 11 , Boledt 12 , Holtzhalb 13 etc. Videmus sane nobis omnibus nescio quid excidii
impendere, imo calamitosam calamitatem propiorem esse credo, quam quisquam
credat. Frigide quidem nos suscipimus verbum domini. Adversarii nimis ardenter
persequuntur, et nos nostris compendiis charitate neglecta strenue invigilamus. Adversarii
auro patriam vendunt, principes artibus deplumant, voluptatibus inserviunt,
atque adeo utrinque peccatur, ut credam propediem omnes una perituros, etsi interim
deo iusto non diffidam, quin suos sit ex tentatione erepturus 14 . Immontani
adeo impie vivunt, ut nesciam, si possit inveniri profligatius vivendi genus. Adeo inter
se dissident et factionibus auro partis tumultuantur 15 , ut credam prae foribus
astare vindictam 16 . Monitiones nostrorum contemnunt. Monent enim nostri a foederibus
abstineant et principum ambitiones excutiant a cervicibus 17 . Sed frustra omnia
18 . Caeterum utcunque desperent multi de nobis, ego tamen non despero. Aurum
istorum utcunque charum sit, illud tamen plerique nostrorum horrent, adeoque capitale
adhuc permanet vel quicquam accepisse vel principum stipendia sequutum
esse 19 . Conabimur item velis ac remis 20 istorum obniti studiis, qui adversus pontificem
vellent nos regi foederari. Nihil enim aliud video hodie apud omnes regnare
quam imposturam, corruptionem, avaritiam, iniquitatem.
Vive et vale et semper ora dominum ecclesiae suae subveniat.
Tiguri, 18. octobris 1533.
Heinrychus tuus.
15v.
|| Quae mandasti Carolstadio 21 , exposuit. Caeterum non vereor ea parte periculum.
Si autem haec res omnino Martis alea sorteve 22 dirimenda, secus incipi nollem.
Sed spero nihil tale futurum. Interim tamen fidis quibusdam credidi hoc, quicquid
est negotii, etc.
S. 104, Anm. 2) oder dessen Onkel Hans
Holzhalb handelt. Letzterer, gest. 1553, gehörte
seit 1529 dem Kleinen Rat an, seit 1531
als Zunftmeister zum Widder, s. HBLS IV
280.
[Adresse darunter:] Domino Osvaldo Myconio, Basileiensis ecclesiae antistiti vigilantissimo,
suo in domino charissimo fratri.