Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[2357]

Bullinger an
Michael Keller
Zürich,
18. Februar 1546

Autograph: Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 10.5 Aug. 2°, f. 147r.—v. (Siegelspur) Ungedruckt

Bullinger freute sich sehr über Kellers Brief [Nr. 2323], weil Keller darin seine viel gerühmte, angenehme Gesinnung offenbarte und Bullinger als Freund annahm. Jetzt, da [Johannes] Haller nach [Zürich]zurückgekehrt ist, schätzt Bullinger Keller noch mehr, denn Haller lobte ihn sehr. Keller möge auch weiterhin Gott so gut dienen und sich um Haller kümmern. Mit

b Hier und unten Textverlust durch Papierverlust am rechten Rand.
Zählung die zweite) Sitzung hatte am 4. Februar begonnen; s. CT I 27f.
10 Die Katholiken.
11 Siehe dazu Nr. 2351, Anm. 67.
12 Sebastian von Heusenstamm.
13 Siehe Nr. 2362 und Anm. 13.
14 Kurfürst Friedrich II. von der Pfalz.
15 Wohl Johannes Reinbold Funk, der schon
im November 1545 den Transport des Flachses für Anna Bullinger besorgen sollte; s. HBBW XV 663.
16 Balthasar Funck.
17 Ulrich Wolfhart.
18 Vgl. Gen 2, 21f. —Gemeint ist Anna, geb. Adlischwyler.
19 [...] Schuler, geb. Lübegger.

Recht mahnt Keller eine baldige Rückkehr [Hallers] nach [Augsburg] an. Bullinger hat Entsprechendes veranlasst. Doch konnte Haller wegen seiner zu regelnden Angelegenheiten nicht früher kommen. Haller hat die [Zürcher] Kirche nur mit Trauer verlassen, doch fügt er sich der Augsburger Kirche. Fürchten darf man weder [Luther]noch [Johannes Frosch], [Wolfgang Rehlinger], [Wolfgang Musculus]oder [Bucer], sondern Gott allein. Das Leben ist dem Wort Gottes unterzuordnen. Die Kirchendiener sollen aufrichtig das Wort der Wahrheit auslegen und verkündigen. Das Übrige wird Haller erzählen. Alle Wohltaten, die Keller Haller erweisen wird, werden nicht nur Bullinger, sondern auch Christus erzeigt. Grüße von [Konrad] Pellikan, [Rudolf]Gwalther, [Theodor]Bibliander, [Konrad]Gessner, [Heinrich]Buchter und den übrigen Pfarrern und Lehrern. Grüße, besonders an [Bernardino] Ochino.

Gratiam et vitae innocentiam a domino. Valde oblectavit me tua epistola 1 , Cellari ornatissisime, cum quod suavem et constantem illum spiritum resiperet, quem optimi quique in te praedicant, tum quod me in amicitiam tuam, quam diu iam expetivi, receptum esse testatur. Efficiam, mihi crede, ne unquam te amici recepti poenitere possit.

Et quanquam antea quoque admodum te amaverim atque coluerim, posteaquam tamen Hallerus noster ad nos rediit, 2 amplius te diligere et venerari coepi. Syncere enim tua in te dona hic depraedicavit, puritatem doctrinae, constantiam fidei, fidele ministerium, vitae integritatem, scelerum et sceleratorum odium, denique benevolentiam et humanitatem excellentissimam. Perge sic, colendissime mi frater, probatum te deo exhibere ministrum et operarium a 3 Perge complecti Hallerum, tuae fidei creditum et commendatum filium. Perge hunc erudire et constanti optimoque consilio confirmare in bono. Nunc enim multo tranquilliore sumus animo, postquam tuas legimus, quam fueramus antea, cum adhuc nondum plene intelligeremus, quorum consiliis et suppetiis esset iuvandus. Dominus Iesus ecclesiae suae caput, 4 rex et pontifex, 5 confirmet, quod operatus est in nobis. 6

Recte mones 7 tempestive ad vos redeat 8 . Ideoque author fui benevolo animo b alias, ut, quam primum per res eius fieri posset, accingeretur rursus itineri. Ac citius quidem venire non potuit ita detinentibus ipsum rebus suis. Profecto ecclesiam suam magno desiderio et dolore languentem reliquit. Maluisset ipsum retinere, sed merito cessit sanctae et celeberrimae Augustane ecclesiae.

Neque revera ulla causa iusta est, cur timeamus luthras 9 , ranas 10 , glires 11 aut feles 12 . 13 Dominus erit timor noster, 14 regula vitae et compendium recte

a et operarium am Rande nachgetragen.
b animo fehlt in der Vorlage
1 Nr. 2323.
2 Zur vorübergehenden Rückkehr Hallers von Augsburg nach Zürich s. HBBW XV 663, Anm. 28; 692, Anm. 1; und oben Nr. 2322-Nr. 2325, Nr. 2327, Nr. 2330.
3 Vgl. Mt 9, 37f par.; 20, 1-16.
4 Eph 5, 23 usw.
5 Vgl. Hebr 7, 1 bis 8, 1.
6 Vgl. Phil 1,6.
7 Siehe Nr. 2323,6—10.
8 Gemeint ist Haller. — Zu seiner Abreise von Zürich nach Augsburg s. Nr. 2332, Anm. 19.
9 Anspielung auf Luther. 10 Anspielung auf Johannes Frosch, einen entschiedenen Lutheraner, der schon 1533 gestorben war; s. NDB V 663f.
11 Wohl Wolfgang Rehlinger und dessen Gesinnungsgenossen; s. Nr. 2323 und Anm. 9.

res instituendi vivum et aeternum verbum dei. In hoc et suave et gloriosissimum est vel occumbere. Vivit, qui vicit mundum. 15 Vivit et iudicabit, qui a ministris suae ecclesiae non aliud postulat, quam ut fideles sint, recte secent verbum veritatis, lucidi et clan sint, qui lucem 16 et solem iustitiae 17 praedicant.

Caetera intelliges ex Hallero, dilecto ||147v meo filio; cui, si quid impendens exhibuer[is]ve c beneficii, mihi putabo praestitum, ut iam n[on] dicam Christo id quoque exhibitum 18 . Geret ille se [bene] per omnia et ita te reverebitur ut parentem, magistrum atque consultorem venerandum.

Vale [cum] omnibus bonis. Salutant te ex animo d. Pellic[a]nus, d. Gvaltherus, d. Bibliander, d. Ge[s]nerus, d. Buchterus 19 et caeteri fratres symmist[ae] et lectores omnes. Tiguri, 18. februarii, anno 1546.

Salutabis tu fratres omnes, i[n]primis vero d. d. Bernardinum 20 .

Tuus Bullingerus.

[Adresse darunter:] Fidelissimo doctissimoque ecclesiae Augustanae Vindelicorum praesuli, d. Michaeli Cellario, symmistae suo semper colendo [et]d diligendo. 21