[2230]
Autograph: Zürich StA, E II 351, 206 (Siegelspur) Ungedruckt
Abraham Klarer, den Bullinger kennt, wurde (sei es rechtmäßig oder nicht) von Herisau zum Pfarrer ernannt, nachdem Ludwig [Rösch nach Sulgen] berufen wurde. Der Vater [Walter] Klarer wollte nun, dass der Sohn eingesegnet wird, doch unter Berücksichtigung von Paulus' Vorschriften war die [St. Galler]Synode dazu nicht bereit, da Klarer noch nicht firm genug im Worte Gottes ist und die Stelle gegen die Vorschriften der Synodalordnung erhalten hat. Der Vater wurde von dieser Ablehnung zutiefst getroffen und rechtfertigte sein Vorhaben, indem er den Bedarf der Herisauer Kirche, die Gefahr der Nomination eines Mönchs [Jakob Stössel] und die Zustimmung des unterdessen besser unterrichteten Vadian, ja selbst Bullingers und Meganders Unterstützung anführte. Er bestreitet sogar den Artikel gegen die Wanderprediger in der Synodalordnung und warnt auch vor einer Kirchenspaltung im Appenzellerland, sollte dieser Artikel nicht abgeändert werden. —Beiliegend der betreffende Artikel. Die Berufung Abrahams steht noch aus, bis das von Bullinger erbetene Urteil eingetroffen ist. —Grüße.
Gratiam et pacem. Quanquam invitus humanitati tue, alias plus satis occupati,
insulsissimis meis scriptis negotia faciam, clarissime Bullingere, abstinere
tamen (quod synodo nostrae 1 sic visum sit) non potui, quin, quid per
Abrahamum Clarerum, iuvenem tibi non ignotum, nobis his diebus acciderit,
scriberem, qui ecclesie Herisouane (legitime vocatus necne, ipse vident)
constitutus est episcopus, etc., que quidem Ludovico 2 nostro, fideli servo
Christi, destituta severum (ut res habent) quendam pastorem desiderabat; in
quo nos etiam anxie laborabamus, utut alii iudicent. Attamen Clarerus, voti
compos factus, residet. Oblatus tamen per parentem 3 synodo nostri manuum
impositionem 4 frustra requisivit. Hisce enim, qualis nobis etiamnum Abraham
ille videtur, dare suffragia, ut nos quidem intelligimus, divus Paulus a
vetuit. 5 luvenis est enim Clarerus ille, ut tua novit humanitas, qui infantiliter
verbum domini (ut, qui predicantem audierunt, testantur) b tractat. Accepitque
munus hoc reluctantibus constitutionibus synodalibus 6 nostris piis et
necessariis rationibus a nobis receptis, que tales sunt, ut coram cernis. His
itaque moti Abrahamum illum in consortium nostri synodi recipere hactenus
recusavimus. Eam autem sententiam nostram Gvaitherus 7 tanquam indignam
sibi et filio egre ferens suum hoc facinus multis excusare nititur,
causaturque primum necessitatem ecclesiæ videlicet Herisouane (sed o necessitatem!)
c ; deinde cautionem, qua providisse, ne irrepat papista monachus
quidam 8 (quod in proclivi erat, ut dicitur); vult videri postremo quod Vadianus
noster hoc non dissuaserit admodum, quin probaverit consilium genitoris,
filium evangelico muneri sanctificantis d . 9 Vadianus autem, ut testes
sunt, se Gvaltheri verbis persuasum excusat, quod ille tam multa et magna
de filio sit pollicitus, auditoque vero mutavit sententiam. Addidit preterea
senex Clarerus gessisse se hoc negotium tue humanitatis et felicis memoria
Megandri 10 instinctu. 11 Ceterum, ne lex nostra illum arguat errons et convincat
etiam, articulum hunc constitutionum nostrarum (qui coercendos circumcelliones
quosdam, ne ecclesiis imponant, sancitus est) e reiicit tanquam
sibi et ecclesiis Abbacellanis 12 cum fructu servandum impossibilem, minaturque
concisionem synodi, nisi deleatur.
Mittimus itaque hunc 13 tue humanitati iudicandum et totum hoc negotium nostrum. Propterea etenim distulimus admissionem Abrahami illius in nostram synodum (ceteri potentia poilent), donec a tua humanitate rei veritatem discamus, cui (si eiusmodi vocatio, qua Clareri gaudent, ||206v. probatur) t parati sumus tibi subscribere, venerantes et merito quidem humanitatis tuae authoritatem. Obsecramus itaque, clarissime Bullingere, ut de his nos certiores facere tibi non sit molestum. Desideramus enim tuum consilium et sententiam, quibus docti, que deceant, agere possi[mus]g .
Tua humanitas valeat in domino, cui nos totos commendamus.
Sangalii, 29. augusti 45.
Tuus
Johannes Valentinus Furtmuller.
[Adresse darunter:] Clarissimo viro domino Henricho Bullingero, ecclesie Tigurine episcopo, observandissimo suo domino, etc.