Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[1805]

Johann Leopold Frey an
Bullinger
[Biel],
22. Oktober 1543

Autographa: Zürich StA, E II 345, 234 (Siegelspur) Ungedruckt

Hat gestern Bullingers Brief erhalten und hat den Boten nach der Rückkehr von [Peter]Fuchs zu diesem geführt; [in Biel]geht es ihnen allen gut, doch alles ist teuer. Die Gerüchte über eine wachsende Gefolgschaft Kaiser [Karls V] unter den Evangelischen haben vielleicht den Zweck, dem Einfluss des [französischen]Königs [Franz I.]entgegenzuwirken; zwischen Bern und Genf ist es zu neuen Spannungen gekommen. [Rudolf] Gwalther schrieb Frey, schon früher habe Luther die Schriften der Zürcher verschmäht; Freys Onkel hörte, wie Fleuriatus Glareanus in Baden die gegenseitige Verketzerung von Luther und Zwingli hämisch kommentierte; der Onkel überlässt ihm seinen Sohn wegen des abweichenden Glaubens nicht zur Ausbildung, doch Frey selbst bleibt der erkannten Wahrheit treu. Grüße.

Heri ad me tuae literae 1 perlatae sunt, humanissime pater. Nuncium, quem misisti, ad Vulpium, quamprimum domum redut, perduxi. 2 Valemus recte omnes; in statu felici res meae positae sunt ut semper, gratia deo. Chara vero sunt apud nos omnia.

De rebus, quae ubique hodie nove feruntur, hi sunt apud nos rumores: Chares nostros numatos 3 securos ociososque vitam Epicuream agere, caesarem nobis inimicissimum, ad hunc Norinbergenses una cum duce Wirtenbergensi 5 descivisse; sic indies nostrae religionis homines ad casum inclinari propter Carlum. Quae sive vera sint sive ficta, magna tentatio est; his enim cuniculis 6 mentes nostrorum regi 7 expugnatas tradere nonnulli nituntur. Bernenses cum Genevensibus iterum dissident; 8 quidam illis excidium minantur idque propter novas subinde iniurias. Scripsit mihi nuper d. Gvaltherus 9 de d. Luthero: "Fefelisset me, si amice scripsisset monachus, 10 nam ab illis aliquando extorsi, qui virum maxime cum suis defendunt erroribus, uti faterentur ne quidem dignari illum Tigurinos vel libros vel literas perlegere, sed statim cognitis titulis, quicquid illud est, in tergum reiicere." Nec tamen desunt, quorum corda ad laudes illius

a Mit Unterstreichung und Notiz von späterer Hand.
1 Nicht erhalten.
2 Der Überbringer von Bullingers nicht erhaltener Antwort auf Peter Fuchs' Brief vom 15. Oktober (oben Nr. 1801) ist nicht bekannt.
3 Mit den begüterten Kariern sind die Profiteure des Solddienstes gemeint; vgl. HBBW VI, S. 417, Anm. 7.
4 Karl V.
5 Herzog Ulrich von Württemberg.
6 Vgl. Adagia, 4, 7, 61 (LB II 1112).
7 König Franz I. von Frankreich.
8 Vgl. oben Nr. 1799.
9 Der Brief Rudolf Gwalthers an Frey ist nicht erhalten.
10 Frey reagiert auf die Nachricht vom unfreundlichen Schreiben Luthers an Christoph Froschauer vom 31. August (WA Briefwechsel X 384-388, Nr. 3908; vgl. oben Nr. 1797, 62-104).

exultare videas, si recte hic memini, quod de Fleuriato 11 Glareano nostro mihi patruus 12 retulit, nempe quod ille, cum Badenae lavaret, a Tigurino quodam, quid de religionis nostrae doctoribus Luthero et Zvinglio sentiret, interrogatus respondit, scilicet: "Quid aliud, quam quod magni illi viri suis me libris sentire docuerunt? Lutherus enim Zvinglium haereseos accusat, hic rursus illum apostaseos damnat. Quae, nisi utrumque mendacii redarguere velim, utique vera fatebor." Atqui quid dicto magis accommodum ad retinendos in caecitate sua caecos, praesertim ad id Tigurino obmutescente? Paulo post itaque patruus meus subiecit: "Tibi, si nostrae esses b religionis, modo filium meum instituendum mitterem." Sed similes ubique labra lactucas habent. 13 Sequantur, quos admirantur. Non inveniant, quos fugiunt; dann der den kouffman veracht, ist siner whar nit werdt. Ego, quod coepi, nunc magna perago alacritate, cum mundum vanum, deum vero unice verum esse indies addiscam videamque id, quod per Mosen minatus est, verbi sui despectores tanta caecitate et amentia percuti. 14 Det tamen ille, qui omnia dedit, mentem omnibus meliorem.

Resalutat mea 15 obsequentissime. Salutant et fratres, domini mei observandissimi. Salutabis et tu meo nomine tuos et meos, quibus propter nuncii 16 celerem abitum scribere non licuit. Vale.

11. calendas novembreis 1543.

Tuus ex animo Io. Leop. Fry. c

[Adresse auf der Rückseite:] Eruditione ac probitate clarissimo d. d. Heinrycho Bullingero, Tigurinae ecciesiae antistiti fidelissimo, domino patrique summe observando. Zürich.

b In der Vorlage esse.
c Neben der Unterschrift von späterer Hand Biellis.
11 Der gut lesbar geschriebene Name bleibt trotz Nachforschungen rätselhaft. Eine Verschreibung aus "Henrico" o. ä. scheint kaum wahrscheinlich.
12 Unbekannt.
13 Adagia, 1, 10, 71 (LB II 386f); Otto 182f, Nr. 896.
14 Vgl. Dtn 28, 28.
15 Freys Ehefrau ist nicht namentlich bekannt.
16 Unbekannt (vgl. oben Z. 1f).