[1562]
Simprecht Vogt an
Theodor Bibliander,
Leo Jud,
Bullinger
und
Kaspar Megander
Schaffhausen,
10. September 1541
Autograph: Zürich StA, E II 337a, 326 (Siegelspur)
UngedrucktTrotz seltenem Schreiben wissen sich [die Pfarrer von Schaffhausen den Zürchern] in gegenseitiger
Liebe verbunden. Bitten um Stellungnahme zur Frage, ob es Christen erlaubt ist, vor
der Pest zu fliehen; er selbst hat dies bisher abgelehnt und ist von Luthers Abhandlung über
dieses Problem nicht befriedigt. Erasmus [Ritter] hat ihm vom Auftreten eines Sektierers aus
Passau [Ruprecht von Mosham] in Bern berichtet; dieser soll nach seiner Ausweisung unterwegs
nach Zürich sein. Grüße.
Gratiam et vitae innocentiam a domino etc.
Quod rarius vos, quam forsan exigere posset quorundam civilitas, literis
nostris obtundamus, fratres in Christo charissimi, non eo fit, quod tam praefractae
a et superbae simus cervicis, ut qui nolimus in ecclesia nostra gubernanda
doctiorum et fratrum et vicinorum intercedere suffragia, sed aut praepostero
pudore aut potius, ne nostris neniis vestra tam sancta ac seria studia
interpellemus. Estis tamen cordibus nostris, reverendi fratres, ita fixi, ut, si
vos coluisse possimus, deum ipsum in servis suis coluisse non dubitemus.
Quare, etsi amor mutuus partim congressibus, partim literis et alatur et augeatur,
fixus tamen stat in corde nostro erga vos, ut, quem in vobis erga nos
credimus perpetuum, eundem auxilio divino pro vestra in nos tam officiosa
charitate simus incolumem servaturi.
Igitur cum vestra nobis sit opus opera neque dubitemus nos facile a vobis
impetraturos etiam majora, hoc a vobis enixe oro, ut, quandoquidem dominus
ecclesiam nostram pestilitate visitat 1 multique praesertim ex ditioribus
fuga se dominicae virgae subtrahere conentur, vestrum nobis iudicium per
literas indicare dignemini, an christiano liceat in peste fuga sibi consulere
salva et incolumi et fide et charitate fraterna. Sunt enim, qui in hisce rebus
dominum non tentandum fugaque ut aliis remediis a deo concessis utendum
existiment. Sunt deinde, quibus ego adhuc, ut ingenue fatear, subscribo, qui
volunt vitae nostrae metam a bono patre nobis praefixarn esse, pilos item sine
ipsius voluntate non elapsuros a capite nostro; 2 eo nusquam christiano licere
fugere, praesertim si aut ipsius opera et consilio respublica indigeat aut ipse
animos concivium suorum fuga sua haud parum offendere possit et deterrere,
maxime cum iusiurandum civile ita cives inter se devinciat, ut et prospera
et adversa, lieb unnd leyd, unanimi consensu ferre pro officio debeant.
3 Legimus Lutheri de hac re libellum 4 , qui nondum satisfecit nostro
capiti. Quare, fratres humanissimi, vos pro amore vestro in Christi ecclesiam
oro, ut sententiam vestram super hac re mihi aperire dignemini, ut aut meliora
edoctus mea in tempore mutare possim aut, si vestrum cum meo consentiat
iudicium, maiore cum animo earn sententiam ecclesiae nostrae proponere
audeam. Quodsi qua b dominus dederit occasionem vestrum in nos officium
promerendi, et alacres et benevolos sentietis. Dominum nostrum orate,
ut nobis det patientiarn maiorem et vividiora fidei incrementa, quo et
prospera et adversa aequanimiter ferre possimus.
A 1) enthalten diese Formulierung (für
freundliche Auskunft danken wir Herrn
Staatsarchivar Dr. phil. Roland E. Hofer,
Schaffhausen).
Scripsit ad me hisce diebus Erasmus 5 Bernensis
, ecclesiae minister, fuisse
nuper apud eos quendam decanum Patavinum 6 diversae a nobis sectae hominem
Latina suaque lingua inprimis eloquentem, hominem inprimis
vafrum ac angue glabriorem. Eum adiisse senatum 7 conatumque impetrare
colloquium aut disputationem cum ministris verbi, quos nondum allocutus
fuerat. Senatum autem veritum, ne quas homo cieret turbas, ipsi et urbe et
agro interdixisse. Tandem eum contionatores convenisse petiisseque amicum
super religionis negotio colloquium. Qui conscii perperam ab ipso incepti
negotii noluerint aliquid cum homine agere. Hunc aiunt se recepisse Tigurum.
Non dubito tamen, quin pro vestra et prudentia et sagacitate facile
hominis calliditatem anticipare velitis. Nolui tamen vos huius rei inscios.
Christus vos ecclesiae suae diu conservet incolumes.
Salutant vos symmystae mei Lingkius 8 et Grubellius 9 caeterique.
Scaffusiae, decimo die septembris anno a Christo nato 1541.
Vester ex animo
Simpertus Vogt, ecclesiae Scaffusanae
minister.
[Adresse auf der Rückseite:]Doctrina et pietate conspicuis vins d[omi]n[is]
Theodoro Bibliandro, Leoni Iudae, Heinrycho Bullingero, Gaspari Megandro,
Tigurinae ecclesiae ministris, fratribus in d[o]mino c colendissimis. Zürich.