Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[1425]

Rudolf Gwalther an
Bullinger
Marburg,
14. Oktober 1540

Autograph: Zürich StA, E II 335, 2040 (Siegel) Regest (mit Zitat): Köhler, Hessen und die Schweiz 470, Nr. 16

[Die vier Studenten aus Zürich] leben weiterhin in ärmlichen Verhältnissen; zwar ist er dankbar für die Hilfsbereitschaft von [Stiftsverwalter Heinrich]Nüscheler, doch die durch Froschauer und Egenolff überbrachten bzw. in Aussicht gestellten Geldmittel reichen nicht aus. Hat das erste von drei Büchern seiner "Monomachia Davidis"fertiggestellt und will diesem Werk seine "Epistolae heroinae" beifügen; denkt über mögliche Widmungsempfänger nach. Eobanus [Hessus] ist gestorben; Lonicerus möchte das Epicedium, das Gwalther auf ihn gedichtet hat, drucken lassen. [Philipp] von Hessen ist wegen der Pest von Kassel nach Marburg geflohen; Kaiser [Karl V.] soll beabsichtigen, nach Worms zu kommen; Gerüchte berichten über Unruhe in den Fünf Orten - Gottes Strafgericht könnte auch die mit ihnen verbündeten [evangelischen Eidgenossen]treffen. Grüße.

Gratiam et pacem a domino.

Satis, ut opinor, copiose de rebus meis proxime ad te scripsi 1 , pater colendissime; non tamen possum, quin et nunc de rebus meis te certiorem faciam, praesertim cum non dubitem res meas tibi ex animo curae esse. Agimus 2 itaque hic more consueto, paupere videlicet et tenui, spe omni a in scholarcharum 3 liberalitate intenti; quod enim me attinet, quod aliud sperem, non habeo. Quod utinam ipsi tam bene atque tu vel ego consyderarent nec me cum aliis conferrent, cum me b omnium tam parentum quam cognatorum auxilio destitutum cognoscant. Sed haec saepius inculcare non opus est. Spem mihi literae 4 tuae de Nuscheleri 5 benevolentia fecerunt, qui si sic perrexerit,

c der Vorlage X Ptn.
a korrigiert aus spem omnem.
b vor me ein gestrichenes Zeichen.
1 Am 15. September; s. oben Nr. 1420.
2 Gemeint sind neben Gwalther dessen Studienkollegen Haller, Wick und Wolf.
3 Zu den Schulverordneten vgl. oben Nr. 1374, Anm. 1.
4 Nicht erhalten.
5 Stiftsverwalter Heinrich Nüscheler.

comperiet sane non in ingratum se hoc beneficii collocasse. Curabo etenim, quoad c possum, ut et illius et omnium vestrorum de me expectationi satisfaciam. Tu, quaeso, ipsum hortare et roga, quo in mihi commodando sit facilior. De Froschouero mutuum daturo scripseras. Ego cum eum aut aliis incommoditatibus impeditum aut alioquin non promptum viderem, importunius urgere nolui. Accepi ab eo florenos undecim, quos d solos dixit sibi commendatos esse, ut mihi daret, quin etiam interdictum a te dicebat, ne quid adderet, quamvis hoc falsum esse sciam et ex literis tuis facile colligere possim. Eo tandem perventum est, ut Egenolphum nobis providere iuberet. Hac nos re contenti Frankfordia discessimus. Nunc vero Egenolphus singulis 5 florenos Froschouerie e nomine daturos[!] promittit nec illum plus iussiss f affirmat, quod et illius chirographo 6 ad nos misso testatus est. Quae res certe non parum nos affligit, cum tam procul a patria remotis non melior spes (praesertim hoc turbulentissimo rerum statu) usquam appareat g . Quid enim vivemus aut unde, cum e meis nummis hyemales vestes emere coactus sim, sodales vero me etiam minus nummorum habeant 7 ? Spem mihi maiorem facit Egenolphi humanitas; quae si nos quoque fefellerit, quid agamus, incertum est. Quare, pater charissime, te vaehementer rogito, ut cum h Nuschelero nomine meo agere digneris, ut vel hoc futuro anno nummos aliquot mutuo dare dignetur. Ego pro meis viribus conabor, ne in me aut gratitudinem aut boni iuvenis officium desideret.

Quod de Davidis monomachia ad me scripseras 8 , diligenter curo totusque in hoc sum, ut ad proximas nundinas 9 absolvam. Librum primum perfeci. In tres enim libros totum opus dividere statui. Quorum primus utriusque populi expeditionem, castrorum situs, armorum et ipsius Goliath descriptionem continet. Monomachiam absolvet secundus. Allegoricae autem expositiones tertio describentur. Scripsi praeterea aliquot heroinas epistolas 10 , quas in fine subiicere statui. Eas vero cui i dedicem, dubito. Tu, quaeso, consule, an Nuschelero potius aut M. Wernhero Lithonio 11 dedicandae sint; hi enim inter alios maxime occurrunt. Monomachiam vero tibi cum aliis scholarchis commendabo. Quare te rogatum velim, ut aliorum nomina proximis nundinis ad me mittas. Tunc enim Froschouero omnia, ut excudat, commendabo.

Nos hic defunctum lugemus Germaniae decus Eobanum, virum sanctissimum, qui quarto octobris non sine summo dolore meo obiit. Solus enim

c in der Vorlage quo ad.
d vor quos gestrichenes solvi[?].
e vor Froschoueri gestrichenes ex.
fl in der Vorlage iusisse.
g korrigiert aus apparet.
h cum über der Zeile nachgetragen.
i vor cui ein gestrichener Buchstabe.
6 Nicht erhalten.
7 Gwalthers Stipendium war im Frühjahr erhöht worden; vgl. oben Nr. 1382, Anm. 6.
8 Vgl. oben Nr. 1420, Anm. 7.
9 Vgl. oben Nr. 1390, Anm. 9.
10 Vgl. oben Nr. 1420, Anm. 10.
11 Werner Steiner.

erat, qui singulari me benevolentia prosequebatur. Scripsi in eius obitum epicedion, quod forsitan brevi imprimetur 12 . Sic enim vult praeceptor noster communis d. Lonicerus.

Princeps Hassiae 13 propter pestem Cassellis grassantem huc confugit. Novi praeterea non multum. Rerum enim incertas vices et regnorum perturbationes, quae hoc nostro saeculo communes sunt, nihil novi duxero. Caesarem 14 Wormatiam venturum audio, idem nimirum acturus, quod aliis comitiis actum est. Quinque Paganos 15 tumultuari k hic audimus 16 . Utinam tandem domini iusto perdantur iuditio! Metuo tamen ne et nos propter nimiam, quae nobis cum illis est, consuetudinem, imo et confoederationem poenas cum illis condignas sentiamus. Quod omnino futurum animus mihi praedicit. Utinam falsus hic vates sim!

Salutabis nomine meo uxorem 17 et matrem 18 tuam cum omni familia, d. Ammianum quoque et Collinum. Vale, pater mi, et me tibi commendatum, ut soles, habeto.

Marpurgi, pridie idus octobris 1540.

Tui l observantissimus

R. G.

[Adresse auf der Rückseite:] Clarissimo viro d. Heinrycho Bullingero, patri suo imprimis colendo. Zürich.

k vor tumultuari gestrichenes hic.
l vor Tui gestrichenes T totu.
12 Gwalthers Epicedium auf Hessus, das an Bullinger gerichtet war, fand zusammen mit vier kürzeren Trauergedichten Eingang in die bei Egenolff in Marburg gedruckte Sammlung "Epitaphia aliquot epigrammata in mortem ... Helii Eobani Hessi"(vgl. Carl Krause, Helius Eobanus Hessus. Sein Leben und seine Werke, Gotha 1879 [Nachdruck Nieuwkoop 1963], Bd. 2, S. 262f). Die gleichen Gedichte sind auch im Anhang zu Gwalthers "Monomachia Davidis et Goliae"
(vgl. oben Z. 32-37) abgedruckt.
13 Landgraf Philipp.
14 Karl V.
15 die Fünf Orte.
16 Die Gerüchte über einen bevorstehenden Überfall der katholischen Orte auf Württemberg (vgl. PC III 99. 104. 110f) hatten ihren realen Hintergrund in der Neigung der Sieben Orte, zugunsten von Rottweil in die Landenberger Fehde einzugreifen (s. EA IV/1c 1239f [n, pI. 1245 [b, f]. 1267-1270). Vgl. auch unten Nr. 1430, 64-67; 1435, 36f; 1436, 54-75.
17 Anna, geb. Adlischwyler.
18 Anna, geb. Wiederkehr.