Projektseite Bullinger - Briefwechsel © Heinrich Bullinger-Stiftung
Textbreite
Schriftgröße
Kapitel 

[1244]

Bullinger an
Matthias Erb
Zürich,
14. März 1539

Autograph: Basel UB, Ms. Ki. Ar. 25c, Nr. 83 (Siegelspur) Ungedruckt

Erb braucht sich nicht zu entschuldigen, Bullinger freut sich über die Briefe gelehrter und frommer Menschen. Von [Erasmus] Schmid wurde Markus [...] als Pfarrer für Volgelsheim empfohlen; auch Bullinger hält ihn für geeignet. Ermahnt Erb, sein neues Amt nach dem Willen und zur Ehre Gottes zu verwalten. Ist beunruhigt ob der Kriegsgerüchte und beklagt die religiöse Lauheit und Sittenverderbnis der Protestanten; sie sollten sich -mit dem Beispiel der gescheiterten Kriegspolitik der Schweizer Reformierten vor Augen - nicht zu sehr auf die Mittel des Krieges und auf die Verbündeten verlassen.

Gratiam et vitae innocentiam a domino.

Tantum abest, Erbie dilectissime, ut ulla putes apud me excusatione opus esse, quod ad ignotum scribis 1 , ut ipse potius tibi Agam gratias pro humanitate illa tua. Gratissimae enim sunt mihi doctorum et piorum virorum litterae.

De ministro ecclesiae Folkesheym 2 praeficiendo a non est, quod scribam amplius. Virum enim optimum Marcum 3 illum commendavit tibi Fabritius 4 noster, quem et ego tibi, si modo haesit, diligenter commendo. Pius enim est ac doctus satis.

Et quia functionem nactus es sanctam et gravem 5 , hortor te, ut Spartam, quam nactus es, ornes 6 . Non hominum ministri sumus, sed aeterni dei. Neque commissa nobis sunt terrena, sed agitur de incolumitate multarum animarum. Ergo sancta diligentia nostra pluribus prodesse, negligentia plurimos perdere possumus. Agitur et de gloria et ignominia divini nominis. Neque praemium propositum est periturum, sed immortale et aeternum. Curramus ergo in studio prudenter et fortiter. Plurimos domino nostro adducamus, ut, cum ille venerit pastorum princeps, immarcescibili corona 7 nos donet.

Tumultus illi rumoresque bellorum 8 mire me conturbant. Terret enim me ingratitudo nostrorum. Saturi sumus. Fastidimus verbum dei, sanam doctrinam sufferre non possumus. Avaritiam, luxum, sanguinem, sacrilegia, adulteria, oppressionem, artes denique pessimas accusari nolumus. Christum

a von ministro bis praeficiendo am Rande nachgetragen für im Text gestrichenes, nur teilweise lesbares Fry[...].
1 Siehe oben Nr. 1223, 2-5.
2 Volgeisheim (Grafschaft Horburg, Elsaß).
3 Nicht weiter bekannt.
4 Erasmus Schmid.
5 Erb hatte am 29. September 1538 in Reichenweier die Nachfolge von Erasmus Schmid angetreten (vgl. HBBW VIII, S. 164, Anm. 90).
6 Adagia, 2, 5, 1 (LB II 551).
7 1Petr 5, 4.
8 Siehe oben Nr. 1223, 21-37.

ore profitemur, vivimus Bachanalia 9 . Futurum est b itaque, ut iudicium domini a domo dei incipiens aliquando perveniat ad hostes nostros 10 . Utinam nostri non adeo feroces essent! Ferocia nostra in Helvetus non felicem sortita est exitum 11 . Utinam nostra infelicitate et clade alii 12 doch aut praemoniti saperent humilius! Videntur quoque nostri foederibus et instrumentis bellicis plus nimium confidere. Orandus itaque dominus et instituendi diligenter, qui rerum gubernaculis adhibiti sunt, omnia agant prudenter in timore dei ac humilitate cordis, non quae sua, sed quae Christi sunt quaerentes.

Dominus sit cum spiritu tuo. Scripsi tardius, quod per negotia citius non potui.

14. martii anno 1539.

H. Bullingerus tuus.

[Adresse auf der Rückseite:] Domino Matthiae Erbio, concionatori ecclesiae Richenvillae, fratri charissimo. Dem predicanten ze Rychenwyler.