[1083]

Am Vortag haben die beiden Räte nach langer Diskussion über den Brief der Zürcher Pfarrer [Nr. 1073]beschlossen, den abgeänderten Katechismus zu publizieren und die Pfarrer, die ihn nicht annehmen wollen, zu entlassen; während [Meyer und Kunz] den von Schultheiß von Wattenwyl mitgeteilten Beschluß bereitwillig akzeptierten, baten [Megander und Ritter] um Bedenkzeit. Diese beiden werden von der Mehrheit des Großen Rates derart angefeindet, daß nur noch eine Gesandtschaft von Zürich und St. Gallen in der Lage wäre, Bern zum Abwarten der Antwort Luthers zu bewegen; höchste Eile ist geboten. Verweist im übrigen auf die Briefe von Megander [Nr. 1082] und Erasmus [Ritter, Nr. 1081] und erkundigt sich, ob Bibliander die ihm zugeschickten Schriften erhalten hat; bittet, ihm eine Anstellung zu verschaffen, da er mit seiner baldigen Entlassung rechnet.

Salus et pacata conscientia per Christum Iesum.

Pridie quam haec scriberem, doctissime Bullingere, senatus populusque Bernensis propter aucti et immutati catechismi aeditionem coactus est 1 . In quo cum et communes vestrae literae ad nos communes huius ecclesiae ministros ² diligentissime a Cyrone, huius urbis a secretis ³ , recitatae essent, diu et multum perpensae, tandem sic uterque senatus decrevit: Praedictum catechismum omnino publicandum ac typis statim excudendum. Quod si qui autem b ex verbi ministris [[greek]] [[greek]][[greek]][[greek]] [[greek]] [[greek]], illis iam copiam discedendi amicam esse factam. Quod decretum ubi praetor Vadivillius 4 eodem die sub vesperam ecclesiastis in templum convocatis enarrasset, duo ex eis 5 illud obviis amplexi sunt manibus; alii vero ⁶ (quos facile agnoscis) petito deliberandi cum doctis spacio polliciti sunt se brevi daturos senatui responsum.

Unde, mi Bullingere, facile deprehendis nostram ecclesiam a vestra semiavulsam et, ni in tempore succuratur, penitus avellendam. Certe, quod ad Megandrum et Erasmum nostrum pertinet, et hactenus et nunc rerum suarum sategerunt uterque; sed nescio quo fato et quibus machinis uterque plaerisque [[greek]]⁷ adeo exosus sit factus, ut cum clarissima etiam veritate explodantur omniaque non veritatis retinendae, sed contentionis studio facere dicantur. Proinde tibi cum tuis symmystis dispiciendum esse putarim,

quonam remedio tantae lui medendum sit. Mihi profecto dubium non est, quin, si ex vobis et Sangallensibus aliqui legati huc venirent vestramque sententiam et controversiam, quae etiamnum in eucharistiae negotio est, exponeretis, vestram respiciendo authoritatem nihil privatim novaturi essent Bernenses c , donec commune a Luthero super concordia absolvenda responsum acceperimus. Haec mea cum fratribus aliis sententia est. Interim tamen nihil nec tibi nec aliis praescriptum volo; scio enim vos (quae vestra tum eruditio tum prudentia est) aliquid melius invenire posse. Quidquid autem excogitaveritis et provideritis, rogo, oro, obsecro et per christianam charitatem obtestor, ut quam ocyssime periclitanti ecclesiae nostrae plus quam credi possit, suppetias feratis.

Pluribus hac de re tecum agerem, ni scirem super eadem cum a Megandro tum Erasmo copiosius scribi ⁸ . Haec autem d qualiacunque Theodoro ⁹ nostro communices velim. Cui et hoc dicas, me per Huiufium tornatorem ¹⁰ literas ¹¹ ad ipsum dedisse, quibus non e solum ipsius scripta ad me transmissa 12 , verumetiam catechismum a Capitone et Bucero emendatum et auctum adiunxi. Quae omnia ei nondum reddita fuisse, dum Hagerus ¹³ ad nos proficiscebatur, et tuum et illius silentium arguit; scripseram enim ||458a v. Bibliandro, ut correctum catechismum tecum conferret. De quibus omnibus per Theodorum certior fieri cuperem, quem et una cum [[greek]] [[greek]] plurimum salvere iubeto. Et facite simul omnes, praecipue autem tu, mi patrone, ut Rhellicano Greek Greek Greek Greek Greek ¹⁴ , statim vero penitus relegando, de provincia aliqua apud vos prospiciatis, si modo aliquis mei apud vos usus esse potest. Quod si nihil spei isthic mihi foret, velim id quoque mihi notum fieri, quo f alibi fortassis mihi prospicere queam, imo dominum rogare possem, ut, quemadmodum me huc per Zvinglium, felicis recordationis virum, l[ega]vit g , ita seu per te seu per alios alio leger. Nihil nanque m[ihi]h certius est, quam quod rebus se ad hunc modum heic habentibus et permanentibus brevi i propter posthabitum Buceranismum ab offitio movendus sim.

Vale.

Ex Berna supra modum perturbata, 22. decembris anno 1537.

loan. Rhellicanus.

[Adresse darunter:] Vigilantissimo christiani gregis apud Tigurinos pastori,

d. Heinrycho Bullingero, amico et patrono s[u]o observan[dis]simo k .